Ένα βιβλίο που έγινε διάσημο ανά τον κόσμο, πώς καταφέρνει να έχει μια θέση στην κυπριακή βιβλιοθήκη;

Αυτό μπορεί να γίνει εφόσον αρχικά υπάρχει επιθυμία και φυσικά σκληρή δουλειά. Το να μεταφράσω μια ιστορία ενός βιβλίου που είναι γνωστή εδώ και 45 χρόνια, δεν ήταν εύκολη υπόθεση, ωστόσο, ήταν για μένα μια σημαντική πρόκληση...

Αλήθεια, πώς προέκυψε η ιδέα να μεταφράσεις ένα από τα αγαπημένα βιβλία μικρών και μεγάλων, στην κυπριακή διάλεκτο;

Ο «Μικρός πρίγκιπας» είναι ένα βιβλίο του Αντουάν Ντε Σεντ Εξιπερί, το οποίο έχει μεταφραστεί σε σχεδόν 300 γλώσσες και διαλέκτους. Επομένως, ήταν μια τεράστια πρόκληση να μπορέσω να μεταφέρω αυτή την υπέροχη ιστορία που έχουν αγαπήσει εκατομμύρια άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι ανά τον κόσμο, σε συμπατριώτες μας και ανθρώπους που μιλάμε την ίδια «γλώσσα». Ήθελα να φέρω στους Κύπριους το κείμενο αυτό και να το κάνω ακόμα πιο προσιτό, πιο οικείο, ώστε να αγαπηθεί ακόμα περισσότερο. Ήθελα να φέρω στη δική μας ντοπιολαλιά την ιστορία αυτή. Πέραν αυτού όμως, πρόκειται και για ένα βιβλίο μέσα από το οποίο ο κάθε αναγνώστης μπορεί να πάρει σπουδαία μηνύματα.

Η ανάγνωση στα κυπριακά είναι εύκολη ακόμη και για ένα παιδί;

Το βιβλίο είναι γραμμένο στην κοινή κυπριακή διάλεκτο. Επομένως, δεν είναι κάτι «βαρύ» που δεν θα μπορέσει να καταλάβει κάποιος, ούτε υπάρχουν λέξεις που μπορεί να δυσκολέψουν τον αναγνώστη. Μόνο η πρώτη επαφή ίσως να είναι κάπως δύσκολη και στις πρώτες σελίδες, καθώς είναι κάτι καινούριο. Αργότερα όμως το μάτι συνηθίζει και «κυλά» ανάλαφρα η ανάγνωση. Οι περισσότεροι πάντως έχουν σχολιάσει πως για το συγκεκριμένο βιβλίο είναι πολύ ευχάριστος αυτός ο τρόπος γραφής στα κυπριακά.

Πόσο εύκολο, όμως, ήταν να γίνει με ακρίβεια η απόδοση της κυπριακής διαλέκτου χωρίς να αλλάζει το νόημα και να μην απέχει από το πρωτότυπο;

Η αλήθεια είναι πως υπήρξαν δυσκολίες ως προς την απόδοση, μιας και αρκετές λέξεις δεν είχαν ακριβή έννοια στα κυπριακά. Επειδή όμως  ασχολούμαι με τη λεξικογραφία, αυτό με βοήθησε να μεταφέρω την ιστορία χρησιμοποιώντας λέξεις στα κυπριακά που είναι όσο το δυνατόν πιο κοντινές ως προς το νόημα.

Η μεγαλύτερή σου ανησυχία για αυτό το εγχείρημα, ποια ήταν;

Ήταν το να μελετήσω με ποιο τρόπο θα μπορέσει να το αντιληφθεί ο καθένας αυτό το βιβλίο, ανεξάρτητα από την ηλικία του. Το πώς γράφεται η κυπριακή διάλεκτος δηλαδή. Επειδή δεν υπάρχει πρωτότυπη επίσημη γραφή, ακολούθησα την πιο απλοποιημένη. Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι πως αρκετοί από αυτούς που έχουν διαβάσει το βιβλίο μέχρι στιγμής μού είπαν πως αρχίζοντας να το διαβάζουν στα παιδιά τους, το διασκεδάζουν και οι ίδιοι. Νομίζω πως ο κόσμος ήταν έτοιμος να δεχτεί το βιβλίο αυτό ακόμα και στα κυπριακά…

Πόσος καιρός χρειάστηκε μέχρι να υλοποιηθεί το βιβλίο;

Μου πήρε περίπου έξι μήνες συνολικά. Από τότε που άρχισε η έρευνα, η μελέτη και η συγγραφή δηλαδή μέχρι και τη στιγμή που έγινε η εκτύπωση και ήταν πλέον διαθέσιμο. Ευτυχώς, είχα δίπλα μου καλούς φίλους οι οποίοι με βοήθησαν ο καθένας με την ειδικότητά του, φρόντισαν να το δουν προσεκτικά και να βρουν σημεία τα οποία ήθελαν διορθώσεις. Για το σενάριο βοήθησε πολύ ο Ανδρέας Νικολαΐδης, η κοινωνιογλωσσολόγος Έλενα Ιωαννίδου, ο φιλόλογος Χαράλαμπος Σόλωνος στην ορθογραφία, όπως επίσης σημαντική ήταν και η συμβολή του Χρήστου Ζάνου, του Μάριου Βασιλείου, αλλά και της Γεωργίας Πολυδώρου που βοήθησε στο να συμπεριλάβουμε κι έναν σελιδοδείκτη μέσα στο βιβλίο.

Ποια δικαιώματα εξασφαλίζονται για τη μετάφραση ενός τόσο διάσημου βιβλίου;

Πλέον τα δικαιώματα είναι ελεύθερα, δεν υπάρχουν οποιοιδήποτε  περιορισμοί. Μπορεί όποιος θέλει να κάνει μετάφραση του συγκεκριμένου βιβλίου είτε σε άλλη γλώσσα, είτε σε κάποια άλλη διάλεκτο.

Πιστεύεις ότι κατά κάποιο τρόπο είναι το «εισιτήριο» για να ταξιδέψει η διάλεκτος μας και στο εξωτερικό;

Φυσικά! Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησα να το γράφω, πίστευα σ’ αυτό. Ήταν σκοπός μου να δώσω αυτή την ευκαιρία στην κυπριακή μας διάλεκτο ώστε να μπορέσει να «πετάξει» στο εξωτερικό. Να αναγνωριστεί και από άλλους λαούς και εθνικότητες. Να γνωρίσουν οι ξένοι πως έχουμε τη δική μας ντοπιολαλιά. Μάλιστα, θα σου πω ότι βιβλίο του «Μικρού πρίγκιπα» το έχω στείλει στο εξωτερικό, ακόμα και στη Βραζιλία, αλλά και σε ξένους γλωσσολόγους που έδειξαν ενδιαφέρον ώστε να δουν τις διαφορές που έχει η διάλεκτος μας.

Ως παιδί αυτό ήταν το δικό σου αγαπημένο βιβλίο;

Η αλήθεια είναι πως δεν ήταν μέσα στα αγαπημένα μου. Ίσως επειδή άργησα να μυηθώ στη λογοτεχνία. Δεν ξέρω. Όλες οι αναγνώσεις μου ξεκίνησαν μετά τα 30 μου και σήμερα είμαι 50 ετών. Μέχρι τότε έπαιζα μόνο ποδόσφαιρο. Από την άλλη, ίσως να έπρεπε να έρθω σε επαφή με τον «Μικρού πρίγκιπα» την κατάλληλη στιγμή, ώστε να είμαι πιο ώριμος για να γνωρίσω το περιεχόμενο και να καταλάβω τα σπουδαία μηνύματά του.

Επομένως, αυτή ήταν η πρώτη σου συγγραφική απόπειρα;

Συγγραφή σε αυτή τη μορφή, ναι, είναι η πρώτη φορά. Ωστόσο, έχω γράψει κι ένα λεξικό που αφορά τον αλληλοδανεισμό μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής διαλέκτου, που είναι ουσιαστικά το κοινό λεξικό των δυο διαλέκτων και στο οποίο υπάρχουν 3.500 χιλιάδες λέξεις για τις οποίες υπάρχει επεξήγηση. 

Πέραν από τη συγγραφή, με τι άλλο ασχολείσαι σε αυτή τη φάση;

Είμαι συνεργάτης για ένα πρόγραμμα στο οποίο ερευνούμε τα κυπριακά των Τουρκοκυπρίων που μιλούν μόνο ελληνικά. Άλλωστε, έχω σπουδάσει τουρκολογία που έχει να κάνει περισσότερο με γλωσσολογικά θέματα, επομένως προς τα εκεί προσανατολίζομαι.

*Το βιβλίο «Ο μικρός πρίγκιπας» στα κυπριακά είναι διαθέσιμο σε όλα τα βιβλιοπωλεία της Κύπρου. (Τιμή: 10 ευρώ)