Γυναίκες στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων χάρη στην ΕΕ
Στην προκειμένη δεν είναι θέμα απλής ποσόστωσης. Γυναίκες σε καίρια πόστα, είτε αυτά είναι σε επιχειρήσεις είτε στην πολιτική είτε σε οποιονδήποτε χώρο, έχουν αποδείξει ότι όλα είναι θέμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων, και όχι φύλου. Πρέπει όμως είναι να δίνονται ίσες ευκαιρίες, με αξιοκρατικά κριτήρια και αμερόληπτη αξιολόγηση.
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε για πρώτη φορά την πρόταση «Γυναίκες στα ΔΣ» το 2012. Μια φιλότιμη προσπάθεια να προωθηθεί η ισότητα των φύλων και η αύξησή της συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, η οποία είχε παρατηρηθεί πως ήταν πολύ αργή.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του θέση έναν χρόνο αργότερα, το 2013. Ωστόσο, ο φάκελος μπλοκαρίστηκε από το Συμβούλιο για σχεδόν μια δεκαετία!
Τον Μάρτιο του 2022, οι υπουργοί Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, κατέληξαν τελικά σε μια κοινή θέση. Τον Ιούνιο του 2022, οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου συμφώνησαν επί νομοσχεδίου για την αύξησή της παρουσίας των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Συγκεριμένα, κατέληξαν στο ότι τουλάχιστον το 40% των μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών θα πρέπει να είναι γυναίκες.
Η συγκεκριμένη οδηγία, γνωστή ως «γυναίκες στα διοικητικά συμβούλια», αποσκοπεί στην καθιέρωση διαφανών διαδικασιών πρόσληψης στις εταιρείες, έτσι ώστε τουλάχιστον το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών ή το 33% του συνόλου των θέσεων διοικητικών στελεχών, να καλύπτονται από το υποεκπροσωπούμενο φύλο. Χάρη στο Κοινοβούλιο, οι εταιρείες θα πρέπει να συμμορφωθούν με τον στόχο αυτό έως το τέλος Ιουνίου 2026, αντί για τις 31 Δεκεμβρίου 2027, όπως προέβλεπε η πρότασή του Συμβουλίου. Μόλις το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εγκρίνουν επίσημα τη συμφωνία, η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 μέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν την οδηγία δύο έτη μετά την έκδοσή της. Το στοίχημα για την Κύπρο θα είναι βέβαια η μη καθυστέρηση στην εισαγωγή της οδηγίας στο νομικό πλαίσιο της χώρας. Στις περιπτώσεις που υποψήφιοι διαθέτουν τα ίδια προσόντα για μια θέση, προτεραιότητα θα πρέπει να δίνεται σε υποψήφιες του υποεκπροσωπούμενου φύλου.
Οι ευρωβουλευτές επέμειναν ότι η επαγγελματική αξία των υποψηφίων θα πρέπει να παραμείνει το βασικό κριτήριο στις διαδικασίες επιλογής, οι οποίες θα πρέπει να είναι διαφανείς, στο πλαίσιο της συμφωνίας που επετεύχθη. Οι εισηγμένες εταιρείες θα υποχρεούνται να ενημερώνουν τις αρμόδιες Αρχές μία φορά το χρόνο σχετικά με την εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά τους συμβούλια και εάν δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι, τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουν να τους επιτύχουν. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι δημόσιες και εύκολα προσβάσιμες στον διαδικτυακό ιστότοπο κάθε εταιρείας. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ωστόσο, με λιγότερους από 250 εργαζομένους, θα εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
Η Evelyn Regner, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επισήμανε πως: «Ήρθε πλέον καιρός να ληφθούν δεσμευτικά μέτρα. Περισσότερες γυναίκες στα διοικητικά συμβούλια, σημαίνει πιο ανθεκτικές εταιρείες, πιο καινοτόμες, αλλά και αλλαγή δομών από την κορυφή προς τη βάση, στους εργασιακούς χώρους. Ένα από τα κύρια επιτεύγματά μας, είναι η διαφάνεια. Οι διαδικασίες επιλογής πρέπει να βασίζονται σε σαφή, προκαθορισμένα κριτήρια και, με την παρούσα συμφωνία, θα επιλέγονται μόνο οι καλύτεροι υποψήφιοι, βελτιώνοντας έτσι τη συνολική ποιότητα των συμβουλίων». Η Lara Wolters, συνεισηγήτρια της οδηγίας και μέλος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, τόνισε με τη σειρά της, πως: «Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η ισότητα των φύλων στην κορυφή των επιχειρήσεων δεν επιτυγχάνεται κατά τύχη. Η μεγαλύτερη πολυμορφία στα διοικητικά συμβούλια συμβάλλει στη βελτίωση της λήψης αποφάσεων και των αποτελεσμάτων. Η ποσόστωση αυτή μπορεί να αποτελέσει ώθηση προς τη σωστή κατεύθυνση για μεγαλύτερη ισότητα και πολυμορφία στις επιχειρήσεις».
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και το 2021, μόνο το 30,6% των μελών των διοικητικών συμβουλίων στις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ είναι γυναίκες, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών (από 45,3% στη Γαλλία εώς 8,5% στην Κύπρο).
Γι΄ αυτό τον λόγο ακριβώς, εταιρείες με χαμηλότερο ποσοστό του υποεκπροσωπούμενου φύλου σε μη εκτελεστικές θέσεις διευθυντικών στελεχών καλούνται να εισάγουν προκαθορισμένα, σαφή, ουδέτερα διατυπωμένα και χωρίς αμφισημία κριτήρια στις διαδικασίες επιλογής για τις θέσεις αυτές, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος. Σε περίπτωση παραβίασης της οδηγίας, όπου τα κράτη μέλη δεν συμμορφώνονται με τις ανοικτές και διαφανείς διαδικασίες διορισμού στελεχών, η πρόταση περιλαμβάνει αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές κυρώσεις, όπως πρόστιμα και ακύρωση (από δικαστική αρχή) της επιλογής μελών του διοικητικού συμβουλίου για εταιρείες που παραβιάζουν τις εθνικές διατάξεις που θα θεσπιστούν σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία.
Έτσι, παρά τα πολυετή εμπόδια, τα κράτη-μέλη επιτέλους συμφώνησαν σε μια οδηγία-ορόσημο! Δέκα χρόνια από τότε που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αυτή την οδηγία, «είναι καιρός να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή», όπως εύστοχα δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Γιατί υπάρχουν πολλές γυναίκες που έχουν τα προσόντα για κορυφαίες θέσεις εργασίας και θα πρέπει πολύ απλά να μπορούν να τις πάρουν.
Φωτογραφίες: https://www.pexels.com/search/girl%20boss/