Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει ένα βρέφος μαθήματα κολύμβησης;

Από 3 μηνών, με τη συμμετοχή ενός γονέα. 

Απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι, ένα βρέφος κολυμπάει ενστικτωδώς. Από το ένστικτο μέχρι να μάθει κολύμπι, πόση είναι η απόσταση; 

Αντίθετα με το τι πιστεύουν πολλοί, ένα βρέφος δεν είναι σε θέση να βυθιστεί κάτω από το νερό, πόσο μάλλον να κολυμπήσει. Στα βρεφικά μαθήματα, ο γονιός προσπαθεί με συγκεκριμένες λαβές και κινήσεις (οπτικά και συναισθηματικά ερεθίσματα) να κάνει το βρέφος να αισθανθεί οικεία με το νερό και να το αγαπήσει. Οι πρώτες βουτιές ενός βρέφους συνήθως πραγματοποιούνται όταν είναι 9 – 14 μηνών και αφότου έχει περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα κάτω από εκπαίδευση εξοικείωσης. Στην αντίθετη περίπτωση, εάν μας κυριεύσει ο εγωισμός και αποφασίσουμε να βουτήξουμε το βρέφος με τη δική μας θέληση, τότε σίγουρα θα το «τραυματίσουμε» ψυχικά. Έτσι, σε μεγαλύτερη ηλικία, θα μας εκφράσει την άρνησή του τόσο σε λεκτικό επίπεδο, όσο και σε συναισθηματικό. 

Όλα τα βρέφη δέχονται αδιαμαρτύρητα το κολύμπι ή υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορούν με τίποτα να προσαρμοστούν στο υγρό στοιχείο; 

Τα βρέφη ηλικίας 3 έως 8 μηνών μπορούν να δεχθούν αδιαμαρτύρητα την εκπαίδευση της βρεφικής κολύμβησης, διότι δεν είναι σε θέση να εκφραστούν λεκτικά. Κάτι τέτοιο μπορεί εύκολα να ξεγελάσει τους γονείς, οι οποίοι εάν δεν προσέξουν, μπορούν να «τραυματίσουν» ψυχικά το μωρό τους, όπως ανέφερα προηγουμένως. Είναι αρκετά σύνηθες το φαινόμενο, τα παιδιά να αρχίζουν να διαμαρτύρονται σε ηλικίες 1,5-3 ετών, όταν πλέον μπορούν να μιλήσουν και αρχίζουν να εκφράζουν τη δυσαρέσκεια για το νερό με τρόπο ασυνήθιστο, προβληματίζοντας τους γονείς, οι οποίοι είχαν μάθει μέσω τις δικής τους θέλησης να τα βουτούν όσο ήταν βρέφη, σκεπτόμενοι ότι έτσι θα εξελιχθούν γρηγορότερα. Εάν τα βήματα εκπαίδευσης γίνουν σωστά και το περιβάλλον της πισίνας το ευνοεί (θερμοκρασία νερού, ευδιάθετο κλίμα, κλπ.) δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για τον γονιό ότι το παιδί δεν θα μάθει να αγαπά και να δραστηριοποιείται μέσα στο νερό. 

Αν ένας γονιός δεν ξέρει κολύμπι, τι γίνεται, εφόσον η παρουσία του είναι απαραίτητη; 

Η εκμάθηση της βρεφικής κολύμβησης (3 μηνών μέχρι 2 ετών) γίνεται με την παρουσία του γονέα μέσα στο νερό. Υπάρχουν σαφώς και οι περιπτώσεις που ένας από τους δύο γονείς δεν γνωρίζει κολύμπι. Σ΄αυτή την περίπτωση, το ασκησιολόγιο γίνεται εξατομικευμένο, ώστε ο γονιός να αισθανθεί άνετα και να μπορεί να απολαύσει με ασφάλεια το μάθημα, τόσο εκείνος, όσο και το βρέφος του.

Τι άλλο χρειάζεται να έχει υπόψη του ένας γονιός; Υπάρχουν κάποιοι κανόνες που πρέπει να τηρούνται και θα ήταν καλό να γνωρίζει εκ των προτέρων, προκειμένου να διασφαλίσει την ασφάλεια του παιδιού του; 

Το σημαντικότερο που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς είναι ότι η βρεφική κολύμβηση δεν μπορεί να διεξαχθεί σ΄ έναν οποιοδήποτε χώρο εκπαίδευσης. Σε πρώτη φάση, θα πρέπει να αναζητήσει μια πισίνα η οποία θα πληροί τα κριτήρια για τέτοιου είδους εκπαίδευση. Μερικά από τα κριτήρια είναι: (1)Η θερμοκρασία του νερού, η οποία θα πρέπει να κυμαίνεται από 30-32 βαθμούς. (2) Το βάθος της πισίνας, το οποίο θα πρέπει να ξεκινά από το 1 μέτρο και τους 40 πόντους, το ελάχιστο. (3) Το νερό της πισίνας να περιέχει χημικά φιλικότερα από το χλώριο, για το ευαίσθητο δέρμα του βρέφους. 4) Τέλος, ο σημαντικότερος παράγοντας που θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη σωστή εκπαίδευση του βρέφους, είναι ο εκπαιδευτής, ο οποίος θα πρέπει να κατέχει πιστοποίηση βρεφικής εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη ηλικία είναι πολύ ευαίσθητη και ο τρόπος εκμάθησης - προσέγγισης είναι εντελώς διαφορετικός από εκείνος που εφαρμόζεται στα μεγαλύτερα παιδιά, ηλικίας 3-7 ετών. Ένας μη πιστοποιημένος δάσκαλος για τις βρεφικές ηλικίες,  μπορεί να «τραυματίσει» ψυχικά με το χειρότερο τρόπο ένα βρέφος. 

Ποιες είναι συνήθως οι πρώτες αντιδράσεις των βρεφών όταν έρχονται σε επαφή με το νερό; 

Το βρέφος όταν βρεθεί σ΄ ένα κατάλληλο περιβάλλον εκπαίδευσης, αντιδρά συνήθως με ακινησία και στο πρόσωπό του εκδηλώνεται η ανησυχία και η περιέργεια! Μέσα σε λίγα λεπτά, όμως, μέσω της κατάλληλης προσέγγισης, αρχίζει να εξοικειώνεται και να πραγματοποιεί κινήσεις ευχαρίστησης, οι οποίες εκφράζονται μέσω των μορφασμών του προσώπου, των χεριών και των ποδιών του. 

Το χλώριο είναι επικίνδυνο για τα βρέφη; Και αν ναι, ποιες πισίνες πρέπει να προτιμήσουν οι γονείς; 

Το χλώριο δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο πιστεύουν οι γονείς, καθώς είναι ένα χημικό στοιχείο το οποίο λειτουργεί ενάντια στην εξάπλωση μικροβίων. Πολύ σπάνια θα μπορέσουμε να βρούμε εγκαταστάσεις στην Κύπρο που να λειτουργούν υπό διαφορετικές συνθήκες. Παρόλα αυτά, το χλώριο σε βρέφη μικρή ηλικίας μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα στο δέρμα λόγω της μεγαλύτερης ευαισθησίας σε σχέση με τα πιο μεγάλα παιδιά. Μία από τις εγκαταστάσεις που συνεργάζομαι και λειτουργεί με φιλικότερα χημικά για το δέρμα, είναι το «Sakkis Sporting Centre», στην περιοχή Kάτω Δευτεράς, στη Λευκωσία. 

Τελικά, είναι διαδεδομένη η βρεφική κολύμβηση στην Κύπρο ή οι γονείς έχουν ακόμη μεγάλες επιφυλάξεις απέναντί της;

Πριν από δυο χρόνια, η εκπαίδευση βρεφικής κολύμβησης ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην Κύπρο. Τον τελευταίο χρόνο έχει ξεκινήσει να διαδίδεται με γοργούς ρυθμούς κι είμαι σίγουρος πως σε λίγο καιρό, ένας στους τρεις γονείς θα ενημερωθεί για τα οφέλη και θα έρθει σε επαφή με τη βρεφική εκμάθηση. Παρότι η εκπαίδευση στο εξωτερικό συστήνεται ανεπιφύλακτα από τους γιατρούς, στην Κύπρο τα πράγματα είναι διαφορετικά, καθώς ορισμένοι ειδικοί αποτρέπουν τους γονείς να καταφύγουν σε μια τέτοια εκπαίδευση για το βρέφος τους, με το δικαιολογητικό ότι θα κρυολογήσουν. Στην πραγματικότητα, ισχύει ακριβώς το αντίθετο και αυτό εκφράζεται με εκδήλωση χαράς από τους πιο τολμηρούς γονείς που αποφασίζουν να ξεκινήσουν τη βρεφική εκπαίδευση.  

Είναι υψηλό το κόστος των μαθημάτων ή είναι προσιτό για τους πλείστους γονείς; 

Το κόστος των μαθημάτων μπορεί να ποικίλει. Εξ όσων γνωρίζω, η μηνιαία συνδρομή μπορεί να ξεκινήσει από τα 35 ευρώ και να φτάσει έως τα 70 ευρώ σε κάποιες περιοχές, για 4-8 μαθήματα ανά μήνα. Βρίσκω την τιμή αρκετά προσιτή και λογική, με βάση πάντα και το όφελος που αποκομίζουν και οι δύο (γονέας και βρέφος), το οποίο στην προκειμένη περίπτωση είναι ανεκτίμητο! 

Εσύ, πώς πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με τη βρεφική κολύμβηση; 

Το υγρό στοιχείο ήταν πάντοτε η αγαπημένη μου ενασχόληση.  Το πάθος μου για την εκπαίδευση με ώθησε πριν από δύο χρόνια στην εκπαίδευση την νηπιακής και τον τελευταίο έναν χρόνο στην εκπαίδευση της βρεφικής κολύμβησης. Οι δύο αυτές ηλικιακές κατηγορίες απαιτούν μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση εκπαίδευσης, κάτι που μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Γι΄αυτό και θέλω να εξελίξω τις γνώσεις μου και στις ηλικίες κάτω του ενός έτους. Το σημαντικότερο, όμως, κίνητρο για εμένα πέραν από την αγάπη μου για το υγρό στοιχείο, είναι η αγάπη μου προς τα παιδιά. 

Θεωρείς ότι ένα βρέφος μαθαίνει πιο εύκολα κολύμπι από ένα παιδί μεγαλύτερης ηλικίας; 

Υπάρχει μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση ενός βρέφους και ενός παιδιού 3-5 ετών. Στη βρεφική εκπαίδευση, ο δάσκαλος διδάσκει τον γονέα πώς να εκπαιδεύσει το βρέφος του με συγκεκριμένες λαβές, που σκοπό έχουν να συντονίσουν το νευρομϋικό του σύστημα, ώστε να υπάρξει γρηγορότερη ανάπτυξη. Αντίθετα, στη νηπιακή εκπαίδευση δεν υπάρχει η παρουσία του γονέα μέσα στο νερό και ο σκοπός της εκμάθησης είναι η κολύμβηση και των τεσσάρων στιλ, με σωστό τρόπο. Μία σωστή εκπαίδευση στο αρχικό στάδιο της βρεφικής, επιτρέπει στο παιδί να έχει μια γρηγορότερη εξέλιξη, αλλά κυρίως να αγαπήσει μ΄ έναν πιο ιδιαίτερο τρόπο το νερό!

Αν κάποιος γονιός δεν πάρει το παιδί του μαθήματα κολύμβησης όσο είναι βρέφος, σε ποια ηλικία θα πρέπει να το πράξει, ιδανικά;

Σε περίπτωση που δεν έχουν πραγματοποιηθεί καθόλου μαθήματα στο παιδί, μια καλή ηλικία για να ξεκινήσει την εκπαίδευση, είναι εκείνη των 3.5-4 ετών, όπου πλέον είναι σε θέση αναπτυξιακά να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της εκπαίδευσης, χωρίς την παρουσία του γονιού. 

Στα ομαδικά μαθήματα ή στα ατομικά μαθαίνει καλύτερα κολύμπι ένα παιδί, μιας και το κολύμπι είναι στην τελική ένα μοναχικό άθλημα; 

Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν ότι το παιδί θα πρέπει να κάνει ατομικά μαθήματα, με σκοπό να εξελιχθεί γρηγορότερα και να μάθει σωστό κολύμπι. Στην περίπτωση που τα μαθήματα της τάξης είναι ολιγομελή (4-6 παιδιά), υπάρχει η κατάλληλη μετάδοση γνώσεων από τον δάσκαλο και το παιδί μαθαίνει εκτός από το να κολυμπά σωστά, να κοινωνικοποιείται γρηγορότερα. Σίγουρα, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, κατά τις οποίες το παιδί θα χρειαστεί κάποια ατομικά μαθήματα, σε περιπτώσεις όπως: ελλειμματική προσοχή, κινητικές δυσκολίες, έντονη συναισθηματική φοβία με το νερό, κλπ. Αυτή η απόφαση θα ήταν σωστό να παρθεί -σε συνεννόηση πάντα με το δάσκαλο- μετά από την ολοκλήρωση μερικών μαθημάτων σε ομαδικό γκρουπ, ώστε να υπάρχει σαφή ένδειξη του προβλήματος.

Επειδή κάποιοι γονείς έχουν την τάση να σπρώχνουν τα παιδιά τους προς αθλήματα που τα ίδια δεν θέλουν, ως δάσκαλος πώς χειρίζεσαι τις καταστάσεις που αντιλαμβάνεσαι ότι δεν αρέσει με τίποτα η κολύμβηση σ΄έναν μαθητή σου; 

Η αλήθεια είναι πως το νερό είναι ένα ιδιαίτερο στοιχείο από μόνο του, το οποίο δυσκολεύει, αποτρέπει και σε κάποιες περιπτώσεις φοβίζει τα παιδιά και μόνο βλέποντάς το. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκληθεί από διάφορα ερεθίσματα που έχει δεχθεί το παιδί, καθώς ένα περιστατικό πνιγμού που μπορεί να δει άθελά του στην τηλεόραση, δημιουργεί μεγάλες πιθανότητες για εκδήλωση ανεξήγητης συμπεριφοράς μέσα στο νερό. Οι γονείς σ΄αυτές τις περιπτώσεις, χρειάζεται να έχουν ΥΠΟΜΟΝΗ! Παράλληλα, δεν πρέπει να απογοητευτούν, καθώς αυτό κάνει τα παιδιά να αισθάνονται την απόρριψη και να τα πλημμυρίζει ένα αίσθημα ανικανότητας. Από τη μεριά μου, συμβουλεύω τους γονείς να έρχονται σε επαφή μαζί μου, ώστε να υπάρχει μια συνεργασία/συμπεριφοράς (πώς να μιλάει στο παιδί πριν και μετά το τέλος των μαθημάτων, τι θα πρέπει να αποφεύγει, κλπ.). Σκοπός είναι να «κτιστεί» μια σχέση εμπιστοσύνη μεταξύ δασκάλου και παιδιού. Έτσι, το στάδιο της διδασκαλίας αποκτά έναν «χαρακτήρα» πιο παιχνιδιάρικο, ώστε το παιδί να αποκτήσει την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται ώστε να αγαπήσει το νερό, αλλά και να κοινωνικοποιηθεί με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του γρηγορότερα. 

Τα μαθήματα κολύμβησης για ένα παιδί έχουν χρονική διάρκεια ή μπορεί να τα συνεχίσει για πολλά χρόνια; 

Η εκμάθηση της κολύμβησης μπορεί να ξεκινήσει από τη βρεφική ηλικία των 3 μηνών μέχρι και την ηλικία των 7-8 ετών, όπου το παιδί σ΄εκείνο το σημείο έχει διδαχθεί όλα τα στιλ κολύμβησης, έχει αυτοπεποίθηση στο νερό και μπορεί πλέον να είναι αυτόνομο. Κάποια παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν ιδιαίτερη κλίση στο κολύμπι και να θελήσουν να συνεχίσουν την εκπαίδευση προς ένα υψηλότερο επίπεδο. Τότε, η εγγραφή τους σε μία αγωνιστική ομάδα ενός ναυτικού ομίλου αποτελεί μονόδρομο και πλέον ξεκινούν να διαγωνίζονται σε εθνικά πρωταθλήματα. 

Πώς ξέρεις ότι έχει τα φόντα να ασχοληθεί με τον πρωταθλητισμό; 

Αυτό δεν μπορείς να το γνωρίζεις, ούτε να το διακρίνεις από την ηλικία των 3-6 ετών, διότι ο πρωταθλητισμός απαιτεί και άλλα προσόντα, πέρα από τα κατάλληλα σωματομετρικά χαρακτηριστικά. Προϋποθέτει ψυχικό σθένος και δυνατό χαρακτήρα, ο οποίος διαμορφώνεται μέσω της καθημερινής εκπαίδευσης. 

Το ότι είσαι παγκόσμιος πρωταθλητής στην ελεύθερη κατάδυση, αντιλαμβάνεσαι ότι βοηθά στο να εμπιστεύονται οι γονείς πιο εύκολα; 

Αντιθέτως! Όσοι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους σ΄εμένα για εκμάθηση, δεν γνωρίζουν ότι ασχολούμαι με το συγκεκριμένο σπορ και πως κατέχω παγκόσμιες διακρίσεις. Αυτό είναι κάτι που δεν με απασχολεί και δεν είναι προτεραιότητα μου. Για να είμαι ειλικρινής, το αθλητικό υπόβαθρο ενός δασκάλου δεν συνάδει απαραίτητα και με τη σωστή μετάδοση γνώσεων σ΄ένα παιδί. Σαφώς η εμπειρία ενός δασκάλου κολύμβησης, με προϋπηρεσία στο συγκεκριμένο άθλημα, δίνει ένα πλεονέκτημα γνώσεων. Ωστόσο, η σωστή μετάδοση σε τρίτους και ιδίως σε παιδιά, απαιτεί αγάπη, ταλέντο και αρκετή προϋπηρεσία στον συγκεκριμένο τομέα.

Πώς κάνεις έναν γονιό να σού δείξει εμπιστοσύνη; 

Με την τακτική επικοινωνία μαζί του, που σκοπό έχει τη λεπτομερή επεξήγηση και του τρόπου διδασκαλίας που πρόκειται να εφαρμόσω στο παιδί του. Όταν ένας γονέας γνωρίζει με λεπτομέρειες τον τρόπο με τον οποίο το παιδί του θα διδαχθεί το κολύμπι, αυτομάτως γίνεται πιο συνεργάσιμος και είναι πιο έτοιμος να αντιμετωπίσει όποια απρόβλεπτα περιστατικά συμπεριφοράς παρουσιαστούν. Αργότερα, όταν όλα τα παραπάνω έρθουν και αναδείξουν ένα θετικό αποτέλεσμα μέσα στο νερό, τότε το στοίχημα της εμπιστοσύνης έχει κερδηθεί για πάντα! 

Περισσότερα για τον Γιώργο Παναγιωτάκη