Τι σε έκανε να αποδεχθείς τη θέση της προέδρου του Συνδέσμου Φίλων Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών Κύπρου «Θερμοκοιτίδα Αγάπης», ούσα μαμά τριδύμων κι ενός νεογέννητου;  Δεν έχεις αρκετά τρεξίματα;

Τα τρεξίματα είναι όντως πολλά και οι ευθύνες ακόμη περισσότερες. Το γεγονός, όμως, ότι είχα την τύχη και την ευλογία να φέρω στον κόσμο τρία πρόωρα υγιή μωρά, αυτομάτως έχω και το χρέος να βοηθήσω με όποιον τρόπο μπορώ. Ωστόσο, επειδή η τέως πρόεδρος, Ξένια Ξενοφώντος, επιτέλεσε ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο, έπρεπε να ήμουν απόλυτα βέβαιη πως μπορούσα να προσφέρω ουσιαστικά, προτού αποδεχθώ τη συγκεκριμένη θέση. Ως παθούσα, με καλές αναμνήσεις από τη ΜΕΝΝ, ένας από τους στόχους που έχω θέσει είναι οι γονείς που περιμένουν και βλέπουν από εκείνο το κρύο και άψυχο τζάμι τα μωρά τους, να έχουν μια ζέστη αντιμετώπιση και προσέγγιση από εμάς! 

Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μου τη δική σου εμπειρία, με τα τρίδυμα παιδιά σου; 

Φυσικά. Από την πρώτη κιόλας στιγμή της διάγνωσης της τρίδυμης κύησης, ο γιατρός που με παρακολουθούσε μέχρι τότε, επέμενε να προχωρήσουμε σε μείωση ενός ή ακόμη και δύο μωρών. Εννοείται πως δεν δέχτηκα. Έτσι, απευθύνθηκα σε πάρα πολλούς γιατρούς στη Λευκωσία. Προς δυσάρεστη έκπληξη, άκουγα από όλους το ίδιο. Μείωση! Μάζεψα τα πράγματά μου και πήγα στον Κύπρο Νικολαίδη. Η προσέγγιση του ήταν τελείως διαφορετική από ό,τι είχα συνηθίσει. Λαμβάνοντας υπόψη πως ήμουν μια γυναίκα 28 ετών, με υγιή ιατρικό ιστορικό, θεωρούσε πως δεν είχα κανέναν λόγο να ανησυχώ και ήταν βέβαιος ότι θα έφτανα στις 34 εβδομάδες κύησης. Η συμβουλή του ήταν να μην μείνω να γεννήσω στο Λονδίνο, όπως είχα αποφασίσει, αλλά να επιστρέψω στην Κύπρο και να γεννήσω στο Μακάρειο Νοσοκομείο, στην παρουσία του κ. Χατζηδημητρίου. Έτσι κι έκανα. Γύρισα στην Κύπρο και το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να επισκεφτώ το Μακάρειο ώστε να αποκτήσω καρτέλα νοσηλείας και να επισκεφτώ την εντατική νεογνών. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, είχα άγνοια για την προωρότητα... Απλώς είχα ως δεδομένο ότι τα παιδιά μου θα γεννιόνταν πρόωρα. Αφού λοιπόν περίμενα από τις 07.00 έως τις 13.00 να με δει κάποιος γιατρός ώστε να μπορέσω να αποκτήσω την πολυπόθητη καρτέλα νοσηλείας και χωρίς φυσικά να θεωρούν σημαντικό ότι είχα προτεραιότητα ως μια γυναίκα με πολύδυμη κύηση, επιτέλους με εξέτασε ένας γιατρός, για να ακούσω για ακόμη μια φορά τα ίδια. Αμέσως μετά τη γυναικολογική εξέταση, ανέβηκα στη ΜΕΝΝ. Εκεί για μένα ήταν το καθοριστικό σημείο στο να αποφασίσω πως δεν θα έμενα να γεννήσω στην Κύπρο. Δυστυχώς, η τότε διεύθυνση δεν είχε και την πιο ανθρώπινη προσέγγιση, που χρειάζεται μια μελλοντική μητέρα πρόωρων. Στο ερώτημά μου τι θα γινόταν όταν εγώ θα χρειαζόμουν τρεις θερμοκοιτίδες από τη στιγμή που η Μονάδα ήταν υπερπλήρης, η απάντηση που έλαβα, δεν άφηνε τη συνείδηση μου να ησυχάσει. Επέστρεψα στο σπίτι με κλάματα, κάθισα στον καναπέ και έβαλα να παρακολουθήσω ειδήσεις. Ανάμεσα στα θέματα της επικαιρότητας, βρισκόταν και η πληρότητα των θερμοκοιτίδων στο Μακάρειο. Ήταν όλα σαν να μου φώναζαν ότι έπρεπε να φύγω. Δεν είμαι άλλωστε άνθρωπος που αφήνω τα πράγματα στην τύχη τους. Άρχισα, λοιπόν, να ψάχνω γιατρούς στην Ελλάδα και να τους παίρνω με τη σειρά τηλέφωνο. Μπορεί να πήρα περίπου 30 γιατρούς, μέχρι που μίλησα με τον γιατρό και κουμπάρο μου πλέον, Εμμανουήλ Δουλγεράκη. Με ρώτησε την ηλικία μου, χοντρικά το ιατρικό μου ιστορικό, το ύψος μου και τα κιλά μου -ακριβώς ό,τι έκανε και ο κ. Νικολαϊδης- και χωρίς δεύτερη σκέψη μου είπε ότι θα φτάναμε στις 34 εβδομάδες κύησης. Ούτε κινδύνους έβλεπε, ούτε ακινησία συνιστούσε, παρά μόνο ότι έπρεπε να πάω στην Αθήνα όσο πιο γρήγορα γινόταν, σε περίπτωση που αποφάσιζα να γεννήσω εκεί. Μέσα σε 10 μέρες, τα μαζέψαμε και πήγαμε. Ήμουν τυχερή, βέβαια, γιατί ο σύζυγός μου από την πρώτη κιόλας στιγμή ήταν διατεθειμένος να πάμε οπουδήποτε, αρκεί να αισθανόμουν ασφαλής. Παράλληλα, είχα και τη μητέρα μου, η οποία με φρόντιζε όλη μέρα και όλη νύχτα. Έτσι, πέρασε ο καιρός και πράγματι, γέννησα στις 34 εβδομάδες στο Μαιευτήριο Ιασώ. Ο Παναγιώτης μου έμεινε 7 μέρες στη θερμοκοιτίδα, ο Γιώργος μου 8 μέρες και η Μαρίνα μου 10 μέρες! Πίστεψα ότι θα τα καταφέρουμε. Δεν επέτρεψα σε κανέναν να μου υποδείξει το «σωστό», επικαλούμενοι τη μείωση και τελικά τα καταφέραμε!

Είναι δύσκολο για σένα να γυρίζεις τον χρόνο σε εκείνη την περίοδο ή δεν σε ενοχλεί, ξέροντας πως μέσα από τη δική σου ιστορία δίνεις θάρρος σε άλλες μητέρες που βρίσκονται σε αντίστοιχη θέση;

Δεν είναι καθόλου δύσκολο. Για εμένα ήταν εξαρχής δεδομένο ότι τα παιδιά μου θα γεννιόνταν πρόωρα. Είχα μπροστά μου όλο τον καιρό να προετοιμαστώ ψυχολογικά και τελικά να το αποδεχτώ. Αν και ποτέ δεν είσαι πραγματικά έτοιμη. Και ήμασταν πραγματικά τυχεροί που βρεθήκαμε σε εκείνη τη ΜΕΝΝ, γιατί η αντιμετώπιση και η εμπειρία δεν ήταν καθόλου τραυματική. Κάθε άλλο! Μακάρι όλοι οι γονείς των πρόωρων μωρών να έχουν μια τέτοια προσέγγιση, όπως είχαμε εμείς εκεί. Γιατί ο γονιός ενός πρόωρου μωρού, έχει περισσότερες ερωτήσεις, ανησυχίες, και καμία φορά γίνεται άθελά του επιθετικός προς τους νεογνολόγους και το νοσηλευτικό προσωπικό. Ο τρόπος όμως με τον οποίο θα σε προσεγγίσουν, παίζει καταλυτικό ρόλο στην ψυχολογία σου. 

Μια από τις δράσεις του Συνδέσμου είναι να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη προς τους γονείς που βιώνουν μια τέτοια εμπειρία. Πέραν από αυτό, σε πρακτικό επίπεδο, τι ακριβώς μπορεί να τους προσφέρει;

Να σημειώσω πως η ψυχολογική υποστήριξη γίνεται σε συνεργασία με καταρτισμένους ψυχολόγους. Εκτός από αυτό, έχουμε σκοπό να  φροντίσουμε οι γονείς που περιμένουν στη ΜΕΝΝ να προμηθεύονται πρωινό εκ μέρους της «Θερμοκοιτίδας Αγαπης», καθώς επίσης με νερά και χυμούς. Σε δεύτερο στάδιο, οι γονείς που έρχονται από την επαρχία και αδυνατούν να διανυκτερεύσουν στη Λευκωσία ώστε να είναι κοντά στο προωράκι τους, τους βοηθάμε αναλόγως.

Πώς μπορεί κάποιος που δεν είναι μέλος, να συνεισφέρει στο έργο του Συνδέσμου; 

Ο ένας τρόπος είναι μέσω χρηματικών δωρεών για την ενίσχυση των σκοπών της «Θερμοκοιτίδας Αγάπης», οι οποίες γίνονται με κατάθεση σε συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό στην Τράπεζα Κύπρου(τραπεζικός λογαριασμός: 357010479504), στα γραφεία μας, στις επίσημες εκδηλώσεις μας και γενικά όπου υπάρχει επίσημη αντιπροσωπεία της «Θερμοκοιτίδας Αγάπης». Επίσης, μπορεί να συνδέσει κάποιος τη χαρά μιας πολύ σημαντικής στιγμής της ζωής του, όπως είναι ο γάμος ή η βάφτιση, ενισχύοντας το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της «Θερμοκοιτίδας Αγάπης», δωρίζοντας ένα ποσό της επιλογής του αντί μπομπονιέρων ή ζητώντας από τους καλεσμένους του αντί δώρων να κάνουν μια δωρεά στη «Θερμοκοιτίδα Αγάπης». Εμείς από την πλευρά μας, για να βοηθήσουμε, θα ενημερώσουμε τους καλεσμένους τους με προεκτυπωμένες -ειδικά διαμορφωμένες- κάρτες και ευχαριστήριες επιστολές.

Η «Θερμοκοιτίδα Αγάπης» ανήκει στο δίκτυο οργανώσεων γονέων από όλη την Ευρώπη που δρουν συντονισμένα σε συνεργασία με το EFCNI, το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Φροντίδα των Νεογνών (European Foundation for the Care of Newborn Infants), διεκδικώντας από την Ευρωπαϊκή Ένωση τη θέσπιση ενιαίων εθνικών κατευθυντήριων οδηγιών, οι οποίες θα  διασφαλίζουν την παροχή κατάλληλης φροντίδας σε όλες τις εγκύους, όλα τα νεογνά και όλα τα πρόωρα βρέφη. Σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε σε σχέση με αυτό το ζήτημα;

H Θερμοκοιτίδα Αγάπης συμμετέχει ενεργά στις ομάδες που εργάζονται για την ανάπτυξη των κατευθυντήριων αυτών γραμμών, εδώ και 3 χρόνια. Πλησιάζουμε προς την ολοκλήρωσή τους, η οποία θα ανακοινωθεί επίσημα μέσα στον επόμενο χρόνο, με ταυτόχρονες ενέργειες ενημέρωσης των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και των γονιών.

Όταν λέμε ενιαίες εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες, σε τι ακριβώς αναφερόμαστε και με ποιο τρόπο θα διαφοροποιήσουν την υπάρχουσα κατάσταση;

Οι κατευθυντήριες γραμμές αφορούν οτιδήποτε σχετίζεται με τη φροντίδα των νεογνών και των πρόωρων, από ιατρική μέχρι παραϊτρική φροντίδα, πρόληψη, έγκαιρη παρέμβαση και παρακολούθηση. Επίσης, το πώς θα κτιστεί μια κατάλληλη μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών, να στηριχτεί μια μητέρα για να κάνει Kangaroo και πολλά άλλα. Θα τα παρουσιάσουμε όλα όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Στην Κύπρο υπάρχουν ήδη κατευθυντήριες γραμμές κι έχουμε υψηλό επίπεδο φροντίδας. Οι οδηγίες αυτές έρχονται να ενισχύσουν και να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την υπάρχουσα κατάσταση.

Παρόλο που η Κύπρος βρίσκεται στη 13η θέση (κατά αναλογία πληθυσμού) σε σχέση με την προωρότητα, εντούτοις παρατηρείται ελλιπής ενημέρωση. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό εν έτει 2018;

Καμία γυναίκα δεν είναι έτοιμη για την προωρότητα, ειδικά σε μια μονή κύηση, μέχρι να της «χτυπήσει» την πόρτα. Γιατί κανένας μαιευτήρας δεν δίνει ποσοστά προωρότητας, γιατί όντως τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται. 

Ένα από τα θέματα που θίγει ο Σύνδεσμος είναι η ελλιπής καθοδήγηση για το πώς να φροντίσουν οι γονείς ένα πρόωρο μωρό.

Ποιος είναι πιο κατάλληλος δηλαδή να τους καθοδηγήσει σε μια τέτοια περίπτωση, που συν τοις άλλοις είναι και συναισθηματικά φορτισμένοι;

Κανονικά η καθοδήγηση θα έπρεπε να δίνεται στους γονείς πριν φύγουν από τη ΜΕΝΝ. Όταν αυτό όμως δεν είναι δυνατόν, εμείς ως «Θερμοκοιτίδα Αγάπης» έχουμε τους αναπτυξιολόγους-νεογνολόγους με τους οποίους συνεργαζόμαστε, βοηθώντας τους γονείς να ανακαλύψουν τον δρόμο της μητρότητας και της πατρότητας, με τον σωστό τρόπο προς το πρόωρο μωρό τους. 

Σε αυτό το πλαίσιο -εννοώντας την ενημέρωση και την καθοδήγηση των γονέων- ποια θα είναι η δράση του Συνδέσμου για το τρέχον έτος;

Εκτός από τα προγράμματα που η τέως πρόεδρος, Ξένια Ξενοφώντος, φρόντιζε και έτρεχαν στη ΜΕΝΝ, θα συνεχίσουμε με αντίστοιχα. Επίσης, έχουμε προγραμματισμένα σεμινάρια, ώστε να ενημερωθούν καλύτερα οι γονείς για την προωρότητα και τις μέρες που ακολουθούν μετά. 

Ομολογώ πως ούτε εγώ γνώριζα προτού το ψάξω, αλλά ο αριθμός πρόωρων νεογνών στην ΕΕ αγγίζει τα 500.000 χρόνο. Δεν είναι ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός; Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό;

Δυστυχώς, ακόμη δεν ανακαλύφθηκαν οι εξωγενείς παράγοντες που μπορούν να δημιουργούν την προωρότητα. Σίγουρα, οι ρυθμοί των ανθρώπων άλλαξαν. Οι τροφές είναι γεμάτες με φάρμακα , το καυσαέριο αυξάνεται, το στρες υπάρχει σε όλα τα σπίτια. Θεωρώ πως ενδεχομένως αυτοί να είναι κάποιοι από τους παράγοντες που «φλερτάρουν» με την προωρότητα.

Ο Σύνδεσμος στηρίζει τη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Μακάρειου Νοσοκομείου. Παρόλο που όσες μητέρες είχαν το παιδί τους εκεί μιλάνε με τα καλύτερα λόγια για το νοσηλευτικό προσωπικό, εντούτοις θεωρείς ότι έχει περιθώρια βελτίωσης η Μονάδα;

Ναι! Γιατί το νοσηλευτικό προσωπικό δεν μπορεί από μόνο του να κάνει θαύματα! Στην ιατρική πλέον είναι έντονη η ύπαρξη της τεχνολογίας και σε αυτό το κομμάτι είναι που υστερεί η ΜΕΝΝ. 

Υπάρχουν, δηλαδή, σοβαρές ελλείψεις σε ό,τι αφορά τη Μονάδα;

Δυστυχώς υπάρχουν. Και οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να παλεύουν με τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους. Και τα μέσα, ο ιατρικός εξοπλισμός στην προκειμένη, είναι αρκετά ξεπερασμένα εν έτει 2018!

Πλέον έχει τεθεί  σε λειτουργία η Μονάδα Εντατικής νοσηλείας νεογνών στο νοσοκομείο Λεμεσού. Αν μη τι άλλο, φαίνεται να γίνονται κάποια σημαντικά βήματα σε ό,τι αφορά την προωρότητα στην Κύπρο. Όντως έτσι είναι, ή έχουμε ακόμη μεγάλο δρόμο να διανύσουμε;

Η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στην Λεμεσό, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να ενισχυθεί, τόσο με ιατρικό εξοπλισμό, όσο και με νοσηλευτικό προσωπικό, ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει τα νεογνά από την Πάφο και να αποσυμφορηθεί η ΜΕΝΝ στο Μακάρειο. Κατά την προσωπική μου άποψη, έχουμε πολύ μεγάλο δρόμο να διανύσουμε ακόμη… 

Φωτογραφίες: Μάριος Ιωσηφίδης