Γιάννης Στάνκογλου:«Έζησα στιγμές ελευθερίας όταν παντρεύτηκα και όταν γεννηθήκαν τα παιδιά μου» (Αποκλειστικό)
Με αφορμή αυτή την παράσταση, αλλά και τη συμμετοχή του στη σειρά του Alpha «Αυτή η νύκτα μένει» και της ERT «Μια νύκτα τον Αύγουστο», μίλησε αποκλειστικά στο MyLife και τη Στέλλα Παππά, γι’ αυτούς τους ρόλους, τον δικό του Ζορμπά, τις δικές του στιγμές ελευθερίας, τα πάρε-δώσε στις «σχέσεις» του με τους ρόλους του, καθώς και για πολλά άλλα.
Της Στέλλας Παππά
Κύριε Στάνκογλου, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την παράσταση «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» μέσω της οποίας δίνετε σάρκα και οστά στον εμβληματικό ήρωα του βιβλίου του Νίκου Καζαντζακη;
Καταρχάς, είναι μεγάλη τύχη το ίδιο το έργο, γιατί το βιβλίο, έτσι και αλλιώς, είναι ένα από τα αγαπημένα μου. Κατά καιρούς καταφεύγω σε αυτό και διαβάζω διάφορα αποσπάσματα. Από κει και πέρα, σ’ αυτή τη δουλειά είναι πολύ σημαντικοί όλοι οι συνεργάτες... Ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας, οι ηθοποιοί, οι τεχνικοί και γενικά οι άνθρωποι που έχουν δουλέψει μπροστά και πίσω από τα φώτα για να ανεβάσουμε αυτή την παράσταση, η οποία ξεκίνησε στις 19 Οκτωβρίου και απ’ ό,τι φαίνεται έχει κάνει γκελ στο κοινό. Το να υποδυθείς γενικά τον Ζορμπά δεν είναι εύκολο, αλλά χρειαζόταν παράλληλα να προτείνουμε κάτι καινούργιο μέσα από το συγκεκριμένο έργο και όχι να γίνει απλώς μια νέα ανάγνωσή του. Νομίζω πως αυτό εμείς το έχουμε καταφέρει με αυτή την παράσταση.
Άρα στην παράσταση παρουσιάζεται η ζωή του Ζορμπά μ’ έναν αλλιώτικο τρόπο απ’ ό,τι την έχουμε διαβάσει ή δει αλλού;
Οι περισσότεροι τον έχουμε συνηθίσει μέσω της ταινίας Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek) του Μιχάλη Κακογιάννη, μ' έναν Anthony Quinn, που δεν ήταν Έλληνας αλλά Μεξικανός. Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι που έχουν διαβάσει μόνο το βιβλίο και τον θυμούνται από εκεί. Ηλικιακά και μόνον ο χρόνος που μου έχει δοθεί να συνυπάρξω μ ’αυτόν τον ήρωα, κάνει τη διαφορά. Ο Αλέξης Ζορμπάς ήταν σχεδόν εξήντα χρόνων, ενώ εγώ δεν είμαι καν πενήντα. Ο Αλέξης Ζορμπάς όμως, αυτό το σύμβολο που έχει γράψει και έχει επηρεάσει τόσο πολύ τον Νίκο Καζαντζάκη, δεν έχει ηλικία. Αυτό είναι κάτι που μου δίνει τη δυνατότητα ν’ ασχοληθώ και με άλλα πράγματα, και να φέρω στο φως κάποια καινούργια πράγματα σε σχέση με το πώς είχαν κάποιοι τον Ζορμπά στο μυαλό τους.
Το γεγονός ότι τον έχουν υποδυθεί και άλλοι ηθοποιοί κατά καιρούς, σας δυσκόλεψε;
Όχι, γιατί πέρα από την ταινία, κάποιες άλλες παραστάσεις που έχουν γίνει, δεν τις έχω δει, οπότε δεν είχα μέτρο σύγκρισης. O δικός μου «αγώνας», είχε να κάνει με το κείμενο, τη διασκευή, τη σκηνοθεσία και τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι επί σκηνής. Βέβαια, μπορώ να πω, ότι στην τελική αυτό λειτούργησε μη αγχωτικά, καθώς ο καθένας έφερε με τον δικό του τρόπο αυτό που θέλαμε να δείξουμε με τη συγκεκριμένη διασκευή του κειμένου του Νίκου Καζαντζάκη. Γιατί ας μην ξεχνάμε, η παράσταση καταπιάνεται με πιο σημαντικά σημεία του βιβλίου, ενώ προσπαθούμε να τα μεταφέρουμε στο σήμερα, με έναν τρόπο που θα μπορεί να μιλήσει στο κοινό, παρόλο που γράφτηκε πριν από 80 χρόνια περίπου.
«Φορώντας» τον χαρακτήρα αυτού του ήρωα, επηρέασε το δικό σας χαρακτήρα ή το αντίθετο; Προσθέσατε εσείς δικά σας στοιχεία σε αυτόν;
Αυτό συμβαίνει σε κάθε ηθοποιό, με οποιοδήποτε χαρακτήρα και σε οποιοδήποτε έργο. Κάθε ηθοποιός επηρεάζει τον χαρακτήρα και κάθε χαρακτήρας επηρεάζει τον ηθοποιό. Από κει και πέρα, αυτό που έχει σημασία είναι το πόσο καλά στημένη, δουλεμένη και δομημένη είναι μια παράσταση, ούτως ώστε ο θεατρικός χαρακτήρας να έχει τη δική του αλήθεια.
O Νίκος Καζαντζάκης με το συγκεκριμένο βιβλίο κέρδισε μια διεθνή αναγνώριση, κάτι που δεν αξιώθηκε κανένας άλλος νεοέλληνας λογοτέχνης.
Ο Νίκος Καζαντζάκης, δεν πέτυχε απλά διεθνή αναγνώριση, αλλά ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ, ενώ τα βιβλία του έχουν πουλήσει αντίτυπα σε πολλές χώρες. Μέσα απ’ αυτόν και τη δουλειά του γνώρισαν την Ελλάδα και σ’ άλλες χώρες. Απλά το συγκεκριμένο βιβλίο είναι αυτοβιογραφικό. Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε γνωρίσει στ’ αλήθεια τον Ζορμπά και πιστεύω πως τον είχε επηρεάσει τόσο σ’ αυτό, όσο και στα υπόλοιπα έργα του. Νομίζω πως μετά τον Ζορμπά, ο Νίκος Καζαντζάκης άρχισε να σκέφτεται διαφορετικά τη ζωή, τα πράγματα και τη φιλοσοφία του όλη.
Ο Καζαντζάκης επηρεάστηκε από τον Ζορμπά. Εσείς επηρεάζεστε από άτομα ;
Ναι βέβαια, αν είναι κάποιος που έχει να μου διδάξει, να μου πει, ή να με μάθει κάτι. Άλλωστε, το ίδιο μας το επάγγελμα μάς κάνει ευάλωτους σ’ αυτό.
Εσείς θα θέλατε να πετύχετε μια διεθνή διάκριση μ’ αυτό τον ρόλο;
Όχι , απλά θέλω να κάνω πιο κατανοητό και πιο αληθινό τον χαρακτήρα του Νίκου
Καζαντζάκη. Από κει και πέρα, αν ενδιαφερθεί κόσμος, το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας ή της Κύπρου, ή κάποια από τα προξενεία , θα ήταν ευτυχία να ταξιδέψουμε αυτό το έργο με Έλληνες ηθοποιούς είτε για τον ελληνισμό του εξωτερικού είτε και για τους ξένους που ξέρουν ή αγαπούν τα ελληνικά.
O Αλέξης Ζορμπάς ήταν ένας άνθρωπος ελεύθερος, που δεν συμβιβαζόταν και δεν ήταν «δούλος» της καθημερινότητας. Εσείς νιώθετε ελεύθερος; Ή μήπως σας πνίγει η καθημερινότητα;
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην τον πνίγει η καθημερινότητα ή που να είναι ελεύθερος για πάντα. Την ελευθερία τη συναντάς σε στιγμές. Είναι αυτή που σε διδάσκει τι είναι πραγματική ζωή και πώς πρέπει να τη ζεις. Είναι στο χέρι του καθενός και στη δύναμη του, να την επαναπροσδιορίζει και να την ψάχνει.
Εσείς ζήσατε τέτοιες στιγμές ελευθερίας;
Ναι, όταν παντρεύτηκα, όταν γεννηθήκαν τα παιδιά μου, όταν πηγαίνω στο γήπεδο, όταν κάνω ελεύθερη πτώση και όταν έρχομαι αντιμέτωπος με νέους ρόλους .
Σκεφτήκατε ποτέ τι θα μπορούσες να σας πει ο Ζορπάς ή ο Νίκος Καζαντζάκης αν σας έβλεπαν στην παράσταση;
Δεν ξέρω, δεν με έχει απασχολήσει, αλλά σίγουρα δεν θα ήταν εύκολο να με βλέπε ο ίδιος Ζορμπάς, γιατί κακά τα ψέματα -αν και εγώ έψαξα γι’ αυτόν- εκείνος ζούσε σε μια άλλη εποχή, είχε άλλη φωνή και άλλο βλέμμα. Η αλήθεια είναι πως σε κάθε παράσταση, πίσω στα παρασκήνια, λίγο πριν ανέβω σκηνή, είναι λες και συνομιλώ όχι μόνο με τον Ζορμπά, αλλά και με τον ίδιο τον Καζαντζάκη.
Το φθινόπωρο όμως δεν σας βρίσκει να πρωταγωνιστείτε μόνο στο θέατρο αλλά και στη σειρά του Alpha «Αυτή η νύκτα μένει». Θέλετε να μας πείτε λίγο γι’ αυτήν και το ρόλο σας;
Η σειρά στηρίζεται στο βιβλίο του Θάνου Αλεξανδρή, που το ένα κομμάτι έχει γίνει και ταινία από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο. Στη σειρά βλέπουμε πολλές ιστορίες από το βιβλίο, «φτιαγμένες» για τη σειρά, που είναι σχεδόν καθημερινή. Διαθέτει καλογραμμένο σενάριο, καστ ηθοποιών και τεχνικών. Προσωπικά, θεωρώ μεγάλη τύχη το ότι βρίσκομαι στον χώρο μ’ αυτό το έργο.
Πώς νιώθετε που συμμετέχετε και στη συνέχεια της σειράς «Νησί», «Μια νύχτα του Αυγούστου», στην ΕΡΤ;
Νιώθω μεγάλη τύχη γιατί είναι ένα καλοφτιαγμένο σίριαλ, στο οποίο η σκηνοθέτιδα Ζωή Σγουρού και όλοι οι τεχνικοί, έχουν κάνει καλή δουλειά. Είναι σχεδόν σαν ταινία και αυτό μ’ αρέσει πολύ. Είναι πολύ όμορφο γιατί τώρα το ζω μ’έναν άλλο τρόπο.
Φαντάζομαι με όλα αυτά θα έχετε γεμάτο πρόγραμμα. Τι είναι λοιπόν αυτό που σας δίνει δύναμη να μην λυγίζετε όταν εξαντλήστε σωματικά και ψυχικά από την πίεση και τη δουλειά;
Τα παιδιά μου, οι βιταμίνες, ο καλός ύπνος αλλά και το ότι οι τέσσερις τελευταίες δουλειές που έκανα (συμπεριλαμβανομένου και του «Προμηθέα Δεσμώτη»), ήταν πάρα πολύ καλές και μου έδιναν εγρήγορση.
Μέσα από τα τόσα βιώματα σας, ποιο μήνυμα θα θέλατε να δώσετε στον κόσμο αυτούς τους δύσκολους και περίεργους καιρούς που ζούμε;
Όντως και περίεργοι είναι, και πολύ δύσκολοι είναι, και με πολλές αλλαγές. Επειδή όμως είμαι επηρεασμένος από τον Ζορμπά, θέλω να πιστεύω πως θα έρθουν καλές μέρες, πως έστω και αν ήρθαν καταστροφές και ίσως έρθουν και άλλες, η ζωή συνεχίζεται και είναι στο χέρι μας να μπορέσουμε να τη ζήσουμε και να συνεχίσουμε, ακόμα και στις δυσκολίες της.
