Η πόλη της Λεμεσού αποτελούσε ανέκαθεν την πόλη της διασκέδασης. Πέραν της μεγάλης γιορτής του καρναβαλιού που φιλοξενεί κάθε χρόνο και αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες στον πλανήτη η Λεμεσός είναι και η πόλη του κρασιού. Με μία τεράστια ιστορία που μας πάει αιώνες πίσω η Λεμεσό φημίζεται ως η περιοχή όπου παράχθηκε το αρχαιότερο κρασί στον κόσμου που δεν είναι άλλο από την Κουμανταρία το 3500 π.Χ και κυριάρχησε σε όλα τα βασιλικά τραπέζια της Ευρώπης.

Το εύφορο έδαφος της επαρχίας Λεμεσού προσφέρεται για την καλλιέργεια αμπελιών, την παραγωγή σταφυλιών και κατ’ επέκταση κρασιού. Εδώ, συναντάμε τα φημισμένα Κρασοχώρια με τις σπουδαίες διαδρομές του κρασιού αλλά και τα 14 Κουμανταροχώρια όπου εκεί παράγεται το σπουδαίο γλυκό κρασί του τόπου μας, η Κουμανταρία. 

Δεν θα μπορούσε λοιπόν, σε μία πόλη με τέτοια ιστορία, οι άνθρωποί της να μην αγαπούν το κρασί που φέρνει την ευφορία και την διασκέδαση. Έτσι, τιμώντας η πόλη αυτό το σπουδαίο της προϊόν, το σταφύλι, το κρασί και τα παράγωγά τους αποφάσιαν την διοργάνωση της Γιορτής του Κρασιού. 

Η Γιορτή του Κρασιού στη Λεμεσό μπορεί να θεωρηθεί, κατά κάποιο τρόπο, σαν μια παραλλαγή, σαν την αναβίωση των εορταστικών εκδηλώσεων λατρείας προς τιμή του Διόνυσου, Θεού του αμπελιού και του κρασιού, όπως και της Αφροδίτης, Θεάς της ομορφιάς και του έρωτα, που διοργανώνονταν στην αρχαιότητα. Κατά τη διάρκεια αυτών των γιορτών, ο άνθρωπος λάτρευε τους Θεούς, αλλά πρώτα απ’ όλα φρόντιζε για τη δική του διασκέδαση.

Έτσι, πριν από 62 χρόνια η Γιορτή του Κρασιού, μία μεγάλη λαϊκή φιέστα για τον κόσμο όχι μόνο της Λεμεσού αλλά ολόκληρης της ανεξάρτητης τότε Κύπρου θα γινόταν πραγματικότητα, όχι όμως εύκολα. Η διοργάνωση και η ιδεά υλοποίησής της προβλημάτιζε και αποτελούσε για πολλά χρόνια θέμα μεγάλων συζητήσεων και προβληματισμού εκ μέρους των οινοβιομηχανιών, των τοπικών οργανώσεων και άλλων ενδιαφερομένων μερών. Εκείνη την εποχή προβλημάτιζε ιδιαίτερα το οικονομικό της βάρος αλλά και η αβεβαιότητα αν ο κόσμος θα την αγκάλιαζε, γι’ αυτό η γιορτή κάθε χρόνο αναβαλλόταν. 

Το 1961, όμως, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ανάπτυξης της πόλης της Λεμεσού Κλεάνθης Χριστοφόρου έθεσε μπροστά στο Συμβούλιο του Συνδέσμου τα σχέδια του για τη Γιορτή του Κρασιού. Έτσι, κατάφερε να τους πείσει, να διώξει κάθε σκεπτικισμό και δισταγμό από τους συναδέλφους του. Τα μέλη του Συμβουλίου του Συνδέσμου και της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων, δύο στενά συνεργαζόμενα Σώματα, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να προγραμματίσουν αυτό το δύσκολο έργο. Έπρεπε να δημιουργήσουν ένα πρωτότυπο θέαμα με τα τοπικά χρώματα, δεδομένου ότι αυτό το γεγονός ήταν το πρώτο του είδους του και δεν υπήρχαν προηγούμενα παραδείγματα για να ακολουθηθούν.

Οι τοπικές οινοβιομηχανίες ΕΤΚΟ, ΚΕΟ, ΣΟΔΑΠ και ΛΟΕΛ συμπαραστάθηκαν όλες και πρόσφεραν τα κρασιά τους εντελώς δωρεάν, είδαν με μεγάλο ενθουσιασμό την ιδέα της Γιορτής. Η κάθε μία έστησε το δικό της περίπτερο για την έκθεση και τη δοκιμή των κρασιών της. Το Υπουργείο Εμπορείου και βιομηχανίας πρόσφερε την αρωγή του και ενέκρινε χρηματική βοήθεια για την κάλυψη μέρους των εξόδων.

Ο Δήμος Λεμεσού επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί ο Δημόσιος Κήπος δωρεάν και κατάργησε το δημοτικό φόρο πάνω στις εισπράξεις. Ντόπιοι ερασιτέχνες ηθοποιοί, καλλιτέχνες, μουσικοί, καθώς και μουσικοχορευτικά συγκροτήματα απ’ όλη την Κύπρο, πρόσφεραν το ταλέντο τους. Μέσα σε λίγες μέρες η σκηνή είχε στηθεί: ένα υπαίθριο θέατρο απεικονίζοντας ένα κυπριακό χωριό με το καφενείο, την ταβέρνα του, τοπικές αναπαραστάσεις και διακοσμήσεις και οι δοκιμές άρχισαν.

Ο γιγάντιος βρακάς 

Σήμα κατατεθέν της Γιορτής του Κρασιού αποτελούσε και παραμένει μέχρι σήμερα ο γιγάντιος Κύπριος βρακάς. Η μορφή αυτή αποτελεί έργο του σπουδαίου Λεμεσιανού καλλιτέχνη Γιώργου Μαυρογένη, απεικονίζει έναν Κύπριο αμπελουργό με παραδοσιακή, τοπική ενδυμασία και φτάνει σε ύψος τα 7 μέτρα. Τοποθετημένος κάθε χρόνο ο γιγάντιος βρακάς θυμίζει την πρώτη εκείνη διοργάνωση αποτελώντας ένα βασικό κομμάτι αυτής της τεράστιας λαϊκής γιορτής της Λεμεσού. Εκείνο, που όλοι έχουμε ταυτίσει με την Γιορτή του Κρασιού είναι και η επιγραφή που βρίσκεται εδώ και 62 χρόνια κάτω από τη μορφή του βρακά, το ρητό «Πίννε κρασίν νάσιης ζωής» που ήταν έμπνευση του σπουδαίου Κύπριου λογοτέχνη Μιχάλη Πιτσιλλίδη.

Η διάδοση 

Η πρώτη μέρα της παρθενικής διοργάνωσης της Γιορτής του Κρασιού στις 7 Οκτωβρίου 1961 στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία ξεπερνώντας κάθε προσδοκία των διοργανωτών οι οποίοι την διαφήμισαν ως μια πρωτότυπη γιορταστική εκδήλωση. Ο πρωταρχικός στόχος της διοργάνωσης της Γιορτής ήταν η προώθηση της κατανάλωσης των κυπριακών κρασιών, τόσο στην εγχώρια, όσο και στη ξένη αγορά, καθώς και η απάμβλυνση του προβλήματος του κρασιού που ήταν ένα βάρος για τους παραγωγούς και την Κυβέρνηση. Ταυτόχρονα μια τέτοια διοργάνωση στόχευε και στο να προσφέρει τη δυνατότητα διασκέδασης στους Κύπριους πολίτες και στους ξένους επισκέπτες.

Ένας θεσμός 

Έκτοτε η Γιορτή του Κρασιού έχει καταστεί ετήσιος θεσμός και έχει γίνει κομμάτι της σύγχρονη κουλτούρας της πόλης. Κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες και ντόπιοι από κάθε γωνιά του νησιού επισκέπτονται το Δημόσιο Κήπο Λεμεσού για να συμμετάσχουν στη Γιορτή του Κρασιού. Η Γιορτή δεν πραγματοποιήθηκε τα έτη 1964, 1974, 1975, 1976 και 1977 λόγω των πολιτικών αναταραχών και της τουρκικής εισβολής το 1974. Επίσης, αναβολή της Γιορτής είχαμε και το 2020 λόγω της πανδημίας. 

Η Γιορτή πραγματοποιήθηκε ξανά το 1978 και διοργανώθηκε από το Δήμο Λεμεσού, ο οποίος πήρε την ευθύνη από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Λεμεσού που αναλάμβανε τη διοργάνωση της από το 1966 μέχρι το 1974. Από το 1961 μέχρι το 1965 η διοργάνωση της ήταν ευθύνη του Συνδέσμου Ανάπτυξης της πόλης της Λεμεσού.

Η Γιορτή σήμερα 

Η δημοφιλέστερη γιορτή της Κύπρου, λαμβάνει χώρα στο Δημόσιο Κήπο της Λεμεσού που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της πόλης κοντά στη θάλασσα. Εισιτήρια πωλούνται σε κάθε μια από τις τρεις εισόδους. Μπαίνοντας στη Γιορτή από την κύρια είσοδο, στα νότια, μπορεί κανείς να δει τη γιγαντιαία φιγούρας ενός Κύπριου αμπελουργού με παραδοσιακή τοπική ενδυμασία. Ο Βρακάς παραμένει μέχρι και σήμερα το έμβλημα της Γιορτής του Κρασιού από το 1961. Στις δύο πλευρές της κύριας εισόδου υπάρχουν περίπτερα που ανήκουν στις οινοβιομηχανίες και τα οινοποιεία της Κύπρου, όπου οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν δωρεάν όλα τα είδη κυπριακών κρασιών. Όλα τα κρασιά προσφέρονται στους επισκέπτες δωρεάν. 

Κάθε βράδυ χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται τη Γιορτή για να απολαύσουν τη ξέγνοιαστη και χαρούμενη ατμόσφαιρα που δημιουργεί το κρασί, οι εύγευστοι μεζέδες του τόπου σε προκαθορισμένες χαμηλές τιμές, οι παραδοσιακοί χοροί και τα τραγούδια, αγαπημένους καλλιτέχνες, καθώς και τα κωμικά θεατρικά μονόπρακτα, το χιούμορ και η σάτιρα. 

Μια νύχτα στη Γιορτή του Κρασιού στη Λεμεσό είναι μια ευκαιρία για τον καθένα να ζήσει την ελληνική παράδοση των διονυσιακών εορτασμών, όπου όλοι οι κάτοικοι της Αττικής, αστοί και αγρότες, κάθονταν σε κοινά συμπόσια που τους πρόσφερε το κράτος δωρεάν, γεύονταν τα νέα κρασιά και λάμβαναν μέρος σε ομαδικούς χορούς, τραγούδια, ποίηση και θεατρικά έργα. Κατά τη διάρκεια αυτών των εορτασμών αριθμός σκλάβων απελευθερώνονταν, ενώ σ’ αυτούς που παρέμεναν σκλάβοι επιτρεπόταν να ζήσουν για λίγο ανεξάρτητοι και να διασκεδάσουν για σύντομο χρονικό διάστημα. 

Όπως τότε έτσι και σήμερα υπάρχει το δωρεάν κρασί και μπορεί κανείς για λίγο να ζήσει μακριά από έγνοιες και σκοτούρες, έχοντας πάντα στο μυαλό του το σλόγκαν της γιορτής: «Πίννε κρασίν νάσιης ζωής». 

Η φετινή Γιορτή του Κρασιού θα πραγματοποιηθεί στον Δημοτικό Κήπο Λεμεσού από τις 7 μέχρι και τις 15 Οκτωβρίου. Αναλυτικά το πρόγραμμα ΕΔΩ 

Με πληροφορίες και φωτογραφίες από το αρχείο του Δήμου Λεμεσού