Κάθε χρόνο, περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του καπνίσματος, σε σχέση με τα  4 εκατομμύρια στις αρχές του 21ου αιώνα. 

Όσα πρέπει να γνωρίζεις για το κάπνισμα 

Πώς δημιουργείται η εξάρτηση; 

Το ξεκίνημα οφείλεται κυρίως σε κοινωνικές πιέσεις και σταδιακά εγκαθίσταται μια εξάρτηση συμπεριφοράς και ψυχολογική, καθώς και φυσική ή φαρμακολογική. Το τσιγάρο είναι η λύση σε καταστάσεις στρες, προβολής του «εγώ» ή πολύ απλά μια συνήθεια. Για τους περισσότερους είναι μια αίσθηση ευχαρίστησης, χαλάρωσης, πνευματικής διέγερσης. Η φαρμακολογική εξάρτηση, που οφείλεται στον εθισμό της νικοτίνης, εγκαθίσταται μετά από αρκετό χρόνο και «επιβάλει» κατανάλωση μιας ποσότητας μέσα στη μέρα, για να μην εμφανισθούν συμπτώματα έλλειψης.

Ποιος είναι ο μηχανισμός της εξάρτησης; 

Με την πρώτη ρουφηξιά, η νικοτίνη φθάνει απότομα στον εγκέφαλο και σιγά- σιγά δημιουργεί εξάρτηση. Δρα στους χοληνεργικούς υποδοχείς και τους διεγείρει μέσω έκκρισης ντοπαμίνης, προσφέροντας αίσθηση ευχαρίστησης, καλής διάθεσης και ικανότητας συγκέντρωσης. Η έλλειψη ντοπαμίνης δημιουργεί ανάγκη νικοτίνης. Ο αριθμός των υποδοχέων ευαίσθητων στη νικοτίνη, αυξάνει ανάλογα με τον βαθμό καπνίσματος και φυσικά αυτός ο μηχανισμός είναι ο ίδιος σε όλες τις εξαρτησιογόνες ουσίες.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εξάρτηση;

Ατομικοί και περιβαλλοντολογικοί, όπως η προσωπικότητα, ο τρόπος ζωής, το κοινωνικό περιβάλλον, οι γονείς καπνιστές, το άγχος και η πίεση της καθημερινότητας. Επίσης, ευθύνονται και γενετικοί παράγοντες, που επιδρούν στον μεταβολισμό και τη βιοδιαθεσιμότητα της νικοτίνης. Τα άτομα που τη μεταβολίζουν αργά, έχουν μικρότερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα, καπνίζουν λιγότερο και είναι πιο εύκολο να κόψουν το κάπνισμα.

Τι μπορεί να προκαλέσει το κάπνισμα;

Το κάπνισμα ευθύνεται για το 30% των καρκίνων γενικά και ειδικά για το 90% περίπου του καρκίνου του πνεύμονα, καθώς και για τους περισσότερους καρκίνους του λάρυγγα και της άνω αναπνευστικής οδού. Προκαλεί σύσπαση των βρόγχων, έκκριση βλέννας, βήχα και ερεθισμό στο λαιμό. Το 15-25% των καπνιστών αναπτύσσουν βρογχοπνευμονίες, αλλά και χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), διότι το μονοξείδιο του άνθρακα αντικαθιστά στο αίμα το οξυγόνο. Προκαλεί αύξηση του κινδύνου εμφράγματος και αρτηριοσκλήρυνσης, διότι η νικοτίνη αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και τη σύσπαση των αγγείων. Παίζει επίσης ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη έλκους δωδεκαδακτύλου και διαβήτη. Ευθύνεται για τη πρόωρη εμμηνόπαυση και την οστεοπόρωση, μειώνει τη γονιμότητα και επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος. Τέλος, μειώνει την όρεξη και αυξάνει τον μεταβολισμό.

Διάβασε ακόμη:

Τι να προσέξεις αν θες να χάσεις βάρος

Καιρός να εντάξεις το βραδινό περπάτημα στην καθημερινότητά σου

Τι μπορεί να προκαλέσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Το 50% των γυναικών καπνίζουν πριν την εγκυμοσύνη τους και μόνο το 75% αυτών σταματούν να καπνίζουν κατά τη διάρκεια της. Αυτό σημαίνει ότι 1 στις 4 έγκυες καπνίζει, γνωρίζοντας ότι βλάπτει, χωρίς να γνωρίζει επακριβώς τους κινδύνους. Το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη αυξάνει τις αυτόματες αποβολές, μειώνει την ανάπτυξη του εμβρύου, την κινητικότητά του και αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό του. Τα νεογέννητα είναι ελλιποβαρή και υπάρχει διπλάσιος κίνδυνος θνησιμότητας, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης πνευμονίας και άσθματος. Δυστυχώς, το 70% των γυναικών που διέκοψαν, ξαναρχίζουν το κάπνισμα μέσα στους 3 μήνες μετά τον τοκετό.

Τι επίδραση έχει το παθητικό κάπνισμα;

Το παθητικό κάπνισμα για τα άτομα που βρίσκονται σε περιβάλλον καπνιστών αντιστοιχεί με 0.1-2 τσιγάρα ημερησίως. Ο καπνός που εκπνέεται, περιέχει περισσότερα τοξικά από τον πρωτογενή καπνό που εισπνέει ο καπνιστής. Σε γενικές γραμμές, ο παθητικός καπνιστής έχει αυξημένο κίνδυνο 25-35% για καρκίνο του πνεύμονα, ενώ ιδιαίτερα θα πρέπει να τονιστεί ότι τα παιδιά που ζουν σε οικογένειες καπνιστών, έχουν αυξημένο κίνδυνο για βρογχίτιδες και λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Ποια είναι τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος;

Βραχυπρόθεσμα, μετά από:

• 20 λεπτά, η πίεση του αίματος και οι ρυθμοί της καρδιάς φτάνουν το φυσιολογικό

• 8 ώρες, μείωση του CO στο αίμα, φυσιολογική οξυγόνωση κυττάρων

• 24 ώρες, μείωση πιθανότητας εμφράγματος, αποβολή φλεγμάτων και υπολειμμάτων καπνού από τους πνεύμονες

• 48 ώρες, βελτίωση της γεύσης και της οσμής 

• 78 ώρες, βελτίωση της αναπνοής, οι βρόγχοι απελευθερώνονται, αυξάνει η ενέργεια 

Μακροπρόθεσμα σε 

• 3-9 μήνες, τα αναπνευστικά προβλήματα υποχωρούν 

• 1 χρόνο, μειώνεται στο μισό ο κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων 

• 5 χρόνια, μειώνεται στο μισό ο κίνδυνος για καρκίνο στο στόμα, τον λαιμό και τον οισοφάγο 

• 10 χρόνια, μειώνεται στο μισό ο κίνδυνος για καρκίνο στον πνεύμονα 

Ο κίνδυνος για καρδιακή κρίση είναι στο ίδιο επίπεδο με έναν μη καπνιστή.

Διάβασε: Πώς να χάσεις το λίπος στην κοιλιά

Πηγή