Κόνιτσα: Η πανέμορφη κωμόπολη της Ηπείρου που θα σου κλέψει την καρδιά
Της Κωνσταντίνας Γεωργίου
Ντρέπομαι που το ομολογώ, αλλά δεν ήθελα να επισκεφθώ την Κόνιτσα. Άφησα την «κοσμοπολίτισσα» Πρέβεζα (διάβασε περισσότερα σχετικά εδώ) με βαριά καρδιά για ένα μέρος που είχα την πεποίθηση πως δεν είχε απολύτως τίποτα να μου προσφέρει. Δεν είχα καμία διάθεση να ανέβω ψηλά, στη μέση του πουθενά όπως πίστευα, για δύο μέρες. Χαίρομαι που η Κόνιτσα με διέψευσε πανηγυρικά, ανατρέποντας κάθε -λανθασμένη- εικόνα που είχα στο μυαλό μου.
Οι ανατροπές άρχισαν με το που πάτησα το πόδι μου σε αυτό το πραγματικά ονειρεμένο μέρος, 64 χιλιόμετρα έξω από τα Ιωάννινα. Μπορεί να ακουστεί τετριμμένο, αλλά στα δικά μου μάτια πρόκειται για έναν κρυμμένο επίγειο παράδεισο. Ένα διαμαντάκι, που σε σκλαβώνει από την πρώτη στιγμή. Μια κωμόπολη «φωλιασμένη» στην πλαγιά του όρους Τραπεζίτσα, σε υψόμετρο 650 μέτρων, αμφιθεατρικά χτισμένη πάνω από την ομώνυμη πεδιάδα, όπου οι παραπόταμοι Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος συναντούν τον ποταμό Αώο.
Η υποδοχή έγινε στο γεφύρι της Κόνιτσας, στη νοτιοδυτική άκρη της πόλης, ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας του Αώου. Ένα επιβλητικό μονότοξο λιθόκτιστο γεφύρι, με μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία. Χτισμένο το 1870- 71 από τον Πυρσογιαννίτη πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο, έναν αγράμματο λαϊκό τεχνίτη, που είχε 50 μαστόρους στη δούλεψή του, η υλοποίηση έγινε εφικτή χάρη στις δωρεές των κατοίκων της πόλης. Ένα σημείο αναφοράς της περιοχής, αφού πρόκειται για τη μεγαλύτερη γέφυρα αψίδας στην Ευρώπη, με το άνοιγμα του τόξου να υπολογίζεται στα 35,60 μ. και το ύψος να φθάνει τα 19,25 μ. Από τα πιο instagrammable μέρη που θα βγάλεις αμέτρητες φωτογραφίες, ποζάροντας με χάρη και καμάρι. Βέβαια, παρά την κοσμοσυρροή από τουρίστες, εκπέμπει μια ανεξήγητη ηρεμία και γαλήνη.
To μονότοξο γεφύρι της Κόνιτσας
Επόμενη στάση το Μουσείο Οίνου και Αμπέλου της Ηπείρου, στην είσοδο της Κόνιτσας, που εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2017 και αποτελεί μέρος του προγράμματος WINE-NET. Ένα μικρό, αλλά εξόχως κατατοπιστικό μουσείο, που μας μύησε στα βασικά στάδια παραγωγής κρασιού και τις τοπικές ποικιλίες, από τη Ντεμπίνα και το Βλάχικο εώς το Μπεκάρι και το Μαυρούδι Κόνιτσας. Εκεί μας περίμενε και μια έκπληξη, καθώς έστησαν ειδικά για εμάς ένα γενναιόδωρο γεύμα, με κατοίκους της περιοχής να αναλαμβάνουν χρέη ψήστη και να μας σερβίρουν απευθείας από τα κάρβουνα το πιο ζουμερό σουβλάκι που γευτήκαμε ποτέ παρέα με ζυμωτό ψωμί και ντόπια τυριά. Φεύγοντας, μας τράταραν μια πεντανόστιμη σπιτική καρυδόπιτα.
To μουσείο Οίνου και Αμπέλου της Ηπείρου
Κουρασμένη καθώς ήμουν, το Κonitsa Mountain Hotel ήταν το ιδανικό καταφύγιο ηρεμίας και χαλάρωσης. Με ρουστίκ διακόσμηση, χωμένο στο πράσινο και με το ξύλο να κυριαρχεί, προσφέρει μια πανοραμική θέα στα όρη Νεμέρτσικα και Τύμφη, καθώς και στην κοιλάδα του ποταμού Αώου. Ο απόλυτος ορισμός της αγγλικής έκφρασης: «room with a view» και της γενναιόδωρης ηπειρώτικης φιλοξενίας, με την ευγενική ιδιοκτήτρια να φροντίζει το καθετί. Αυτό φάνηκε και την επομένη, με το σπιτικό και πλουσιοπάροχο πρωινό, φτιαγμένο με αγάπη και αγνά ντόπια προϊόντα, που με έκανε να νιώσω λες και βρισκόμουν στο σπίτι μου και ας ήμουν χιλιόμετρα μακριά.
H πολυτέλεια συναντά τη φύση στο Konitsa Mountain Hotel
Καθισμένη στη βεράντα του Konitsa Mountain Hotel περιμένοντας τα υπόλοιπα μέλη της δημοσιογραφικής αποστολής και μαγεμένη από το φυσικό τοπίο, έκανα μια εξαιρετικά ευχάριστη γνωριμία. Τον πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη Κατραμάδο Σπυρίδων, γραμματέα του Συνοδικού Γραφείου των Προσκυνηματικών περιηγήσεων της Εκκλησίας της Ελλάδας, που ταξίδεψε ειδικά για εμάς από την Αθήνα για να μας υποδεχτεί στον τόπο του, να μας ξεναγήσει και να συντονίσει το τρικούβερτο γλέντι που στήθηκε προς τιμήν μας από την κοινότητα του Μολυβδοσκέπαστου. Ένας χαρισματικός μειλίχιος άνθρωπος που χαίρεσαι να συνομιλείς μαζί του και ακούς με προσοχή όσα έχει να σου διδάξει.
Στο λεωφορείο στον δρόμο προς την Ιερά Μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης, ένα βυζαντινό ανδρικό μοναστήρι, γνωρίσαμε έναν άλλον υπέροχο άνθρωπο. Την κα. Γεωργία, που ανέλαβε χρέη ξεναγού και ειλικρινά ήταν η πρώτη φορά που θυμάμαι στη ζωή μου να κρέμομαι από τα χείλη κάποιου, αφού ήταν τόσο παραστατικός ο τρόπος αφήγησης της, που μου μετέδωσε χωρίς να το αντιληφθεί, το πάθος της γι' αυτόν τον τόπο.
Το μοναστήρι της Μολυβδοσκέπαστης που μένει 13 αιώνες ακλόνητος μάρτυρας της ιστορίας του, βρίσκεται ουσιαστικά 400 μέτρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και αποτελεί ένα σημείο προσευχής και περισυλλογής.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης
Επόμενη στάση το παρατηρητήριο της Μολυβδοσκέπαστης. Τίποτα ωστόσο δε στάθηκε ικανό να μας προετοιμάσει για το θέαμα που αντικρίσαμε. Η εικόνα που απλωνόταν μπροστά μας της περιοχής της ελληνοαλβανικής μεθορίου και της συμβολής των ποταμών Αώου και Σαρανταπόρου -τα νερά των δύο ποταμών διασχίζουν ακολούθως αλβανικά εδάφη και χύνονται στην Αδριατική- έμοιαζε σαν πίνακας ζωγραφικής. Ένα σκηνικό που θα μείνει για πάντα χαραγμένο στο μυαλό και την καρδιά μου!
Σε απόσταση μόλις 30 μέτρων από τα ελληνοαλβανικά σύνορα βρίσκεται και η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, που αποτέλεσε έδρα της Αρχιεπισκοπής Πωγωνιανής από τα τέλη του 13ου αιώνα. Σύμφωνα με το κείμενο της κτητορικής επιγραφής, η εκκλησία χτίστηκε το 1537 και αγιογραφήθηκε το 1645. Κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής το ατελείωτο πράσινο να γαληνεύει μυαλό και ψυχή, καθώς και τα τρεχούμενα νερά, με τους ντόπιους να λένε πως σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση όποιος πιει από την πηγή εκεί θα μείνει στον τόπο τους. Περιττό, αυτή η επιθυμία σού γεννιέται ακόμη και αν δεν πιείς από το γάργαρο νερό τους.
Η κοινότητα Μολυβδοσκέπαστο
Η ξενάγηση στο χωριό Μολυβδοσκέπαστο κατέληξε πιο αργά το βράδυ στον εκεί Σύλλογο. Ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Κατραμάδος Σπυρίδων μάς είχε επισημάνει εξ αρχής πως οι κάτοικοι της κοινότητας είχαν στήσει για εμάς ένα εγκάρδιο γλέντι, αλλά αυτό που αντικρίσαμε μάς συγκίνησε βαθύτατα. Άνθρωποι που δεν μας γνώριζαν, άνοιξαν τις πόρτες τους, μαγείρεψαν για εμάς με απίστευτη γενναιοδωρία και μας καρτερούσαν υπομονετικά για να διασκεδάσουμε παραδοσιακά, με άφθονο κρασί και τσίπουρο, φέροντας μέχρι και οργανοπαίκτες από τις γύρω περιοχές. Εκείνη τη βραδιά δε γλέντησα απλά με την ψυχή μου, αλλά κατάλαβα γιατί η 'Ηπειρος φημίζεται για τη φιλοξενία της και τις χειροποίητες χωριάτικες πίτες της. Έφυγα από εκεί χορτάτη και με καρδιά γεμάτη, καθώς οι νοικοκυρές μάς αποχαιρετούσαν με σιροπιαστά γλυκά, τα οποία μας σέρβιραν στην κυριολεξία στο πόδι, αφού δε δέχονταν το «όχι» ως απάντηση.
Το γλέντι στον Σύλλογο της κοινότητας Μολυβδοσκέπαστου που διοργάνωθηκε ειδικά για τη δημοσιογραφική αποστολή στην περιοχή τους
Μετά από μια γεμάτη πρώτη μέρα, το επόμενο πρωινό μάς βρήκε και πάλι στη γέφυρα του ποταμού Αώου. Οι πιο δραστήριοι της ομάδας ξεκίνησαν από νωρίς, κάνοντας ράφτινγκ και καγιάκ, καθώς είναι απόλυτα ασφαλές ακόμη και για τους αρχάριους χάρη στους έμπειρους εκπαιδευτές. Η αλήθεια είναι πως μετάνιωσα που δεν βίωσα την εμπειρία, αλλά υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι την επόμενη φορά που θα βρεθώ στην περιοχή δε θα επαναλάβω το ίδιο λάθος. Η Κόνιτσα άλλωστε θεωρείται η ψυχή των αθλητικών δραστηριοτήτων, με τις επιλογές να συμπληρώνουν η ιππασία και οι πεζοπορίες σε βουνά και φαράγγια. Κάποιοι άλλοι δημοσιογράφοι αρκέστηκαν σε μια πρωινή βόλτα με ποδήλατα του βουνού προκειμένου να εξερευνήσουν λίγο καλύτερα την περιοχή, ενώ εγώ προτίμησα να απολαύσω το απίστευτο τοπίο μ' έναν παγωμένο καφέ ανά χείρας.
Επόμενη στάση το περβόλι του Φίλιππου Μπάρμπα για να γνωρίσουμε το Ιπποφαές. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχα ιδέα περί τίνος επρόκειτο, μέχρι που συναντήσαμε από κοντά τον καινοτόμο παραγωγό. Όπως μας εξήγησε, πρόκειται για ένα θαυματουργό δέντρο. Η μονάδα του αποτελεί τη μοναδική αναγνωρισμένη του είδους στην Ελλάδα. Από το 2009 φύτεψε στο κτήμα του -που βρίσκεται σε υψόμετρο 420 μέτρων και περίπου 450 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα- την ποικιλία ιπποφαές γερμανικής προέλευσης, που μεταξύ άλλων αποτελεί την πλουσιότερη σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Για να το διαπιστώσουμε από μόνοι μας, δοκιμάσαμε επί τόπου το περίφημο «Ελιξήριο», με τον Φίλιππο να μας λύνει απορίες και να μας μυεί στον συναρπαστικό κόσμο των βιολογικών προϊόντων και superfoods. Aνυπομονώ για το επόμενο διάστημα που θα είναι εφικτή η αποστολή των προϊόντων του ηλεκτρονικού καταστήματος του και στην Κύπρο, καθώς είναι καιρός να ακολουθήσω έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.
To θαυματουργό Ιπποφαές
Στη συνέχεια, μπήκαμε στο λεωφορείο με προορισμό την παραμυθένια Καστάνιανη, ένα από τα πιο γραφικά Μαστοροχώρια. Ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει εκεί. Ψηλά πέτρινα αρχοντικά διάσπαρτα σε τρεις οικισμούς, στενά καλντερίμια, λίθινες τοιχοποιίες, ρεματιές, γεφυράκια που συνδέουν τις γειτονιές του χωριού και θεόρατα πλατάνια, συνθέτουν ένα εξωπραγματικό σκηνικό. Ο πρόεδρος του χωριού, Απόστολος Ραπακούς, μοιράστηκε μαζί μας ιστορίες και μας συνόδεψε μέχρι το κουκλίστικο Soirée. Δύο καλλιτεχνικές προσωπικότητες, όπως είναι ο Δούκας Ευθύμιος και η σύζυγός του Σύνθια Φρυδά, χορευτές της Λυρικής Σκηνής αμφότεροι, δε θα μπορούσαν να μην φτιάξουν με μεράκι έναν artistic χώρο, που σερβίρει ψαγμένα πιάτα και εκλεκτό κρασί.
Η βροχή δε μας εμπόδισε απ' το να εξερευνήσουμε τα «δαιδαλώδη» δρομάκια της Καστάνιανης
Μετά την επιστροφή στην Κόνιτσα και την απαραίτητη ανάπαυλα, συναντήσαμε εκ νέου την κα. Γιάννα, που μας ξενάγησε στο χωριό, αφηγούμενη με γλαφυρότητα την ιστορία του. Στο μικρό εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας με την πανοραμική θέα αντιληφθήκαμε γιατί οι ντόπιοι το αποκαλούν το «μπαλκόνι» της Κόνιτσας, θαυμάσαμε από απόσταση αναπνοής τα «αγέρωχα» αρχοντικά για να καταλήξουμε στο ταπεινό σπίτι που μεγάλωσε ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης. Εκεί μας υποδέχθηκε ο ανιψιός του, Χρήστος Εζνεπίδης, που μας εξιστόρησε εν συντομία την ιστορία του και μας έδειξε τα ξύλινα αντικείμενα που είχε σκαλίσει ο ίδιος στον τόρνο την εποχή που δούλευε ως ξυλουργός. Σημείωσε πως η Κόνιτσα είναι ένας προορισμός που ενδείκνυται για πνευματικό τουρισμό, καθώς φιλοξενεί το λείψανο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και διαθέτει αρχαία μοναστήρια και άλλα μνημεία.
Οι αγιογραφίες της Ελένης Λαζογιάννη, ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου Rodovoli, λίγα μέτρα πιο κάτω από την κατοικία του Παίσιου, εμπνευσμένες από την πνευματικότητα της περιοχής
Η βραδιά έκλεισε με δείπνο στο εστιατόριο Mύλος, όπου καταλάβαμε καλύτερα γιατί η περιοχή φημίζεται για τα κρεατικά και το κρασί της, με το μπουζούκι να δίνει τον ρυθμό καθ΄ όλη τη διάρκεια. Προτού φύγω από την Κόνιτσα που πραγματικά με κέρδισε για τη φυσική ομορφιά της και την απλότητα των κατοίκων της, φρόντισα να προμηθευτώ με τα περίφημα κονιτσιώτικα γλυκά, το «κλωστάρι» και το «σκερ μπουρέκ». Το πρώτο είναι μια παραδοσιακή συνταγή μπακλαβά που δεν υπάρχει σε άλλη περιοχή της Ελλάδας και διατίθεται σε διάφορες παραλλαγές, ενώ το δεύτερο είναι αμυγδαλωτό με ροδόσταγμα, που συνήθιζαν οι ντόπιοι να κερνούν σε αρραβώνες και γάμους.Ήθελα με αυτόν τον τρόπο να φέρω μαζί μου μια μικρή «γεύση» από Κόνιτσα μέχρι το επόμενο συναπάντημα μας!