To άγχος στη ζωή μιας γυναίκας
Γράφει η κλινική ψυχολόγος Έλενα Αριστοδήμου
Πελάτες το έχουν περιγράψει σαν «είμαι στα όρια μου συνεχώς», «το μυαλό μου δεν ησυχάζει», «δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι για όλα που χρειάζεται να κάνω ή να ανησυχώ για το κάθε τι που μπορεί να συμβεί».
Το άγχος είναι πρωτίστως ένα συναίσθημα.
Χρειαζόμαστε το άγχος για να μας προειδοποιεί για κάποιο κίνδυνο ή για να μας ωθεί να δράσουμε όταν κάτι πρέπει να πραγματοποιηθεί. Αν κάτι δεν πάει καλά και αισθανόμαστε να ανησυχούμε, να πιεζόμαστε ή να φοβόμαστε, το άγχος βοηθά στο να λειτουργήσει το «συμπαθητικό νευρικό σύστημα», υψώνοντας τους παλμούς της καρδιάς μας και την αρτηριακή πίεση μας. Επίσης, βοηθά στο να ελευθερωθούν ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, στον εγκέφαλο, προετοιμάζοντας μας για δράση και λέγοντας μας, «Ναι, πρέπει να κάνετε κάτι γι’ αυτό!» Όταν δράσουμε ή όταν είμαστε σε θέση να απαλύνουμε αυτό που μας πιέζει, ή να επιλύσουμε την κατάσταση, το μυαλό μας αναμένεται ότι ησυχάζει, το «παρασυμπαθητικό νευρικό μας σύστημα οδηγεί το σώμα μας σε μια πιο ήρεμη κατάσταση, οι παλμοί της καρδίας επιβραδύνονται στο φυσιολογικό και οι ορμόνες του στρες κατακάθονται.
Τι είναι μια «διαταραχή άγχους»;
Το χρόνιο άγχος, ως μια διαταραχή άγχους, πηγάζει από μια υπερενεργητική αντίδραση στρες. Αντί να επαναφέρει σε μια πιο ήρεμη κατάσταση όταν ξεπεραστεί η απειλή, το «παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα» δεν δραστηριοποιείται σε αυτούς με μια διαταραχή άγχους, αντιθέτως, το μυαλό παραμένει σε λειτουργία, διατηρώντας το σώμα σε ύψιστο συναγερμό, ακόμα και όταν δεν υφίσταται πλέον μια πραγματική απειλή. Αυτό αφήνει την κορτιζόλη να πλανάται στο σώμα, την αρτηριακή πίεση σε ψηλή στάθμη και τους παλμούς της καρδίας να δουλεύουν υπερωρίες. Είναι κατανοητό ότι αυτό δυσχεραίνει τη χαλάρωση, την ηρεμία του μυαλού και τον ύπνο. Στη σειρά, ο φτωχός ύπνος και η αμυδρή χαλάρωση συνεισφέρουν στο άγχος και την κατάθλιψη, μεταξύ άλλων, και ο κύκλος συνεχίζεται. Είναι εξουθενωτικό, μόνο να το σκέφτεσαι!
Τύποι διαταραχών άγχους
Υπάρχουν διάφορες μορφές διαταραχών άγχους συμπεριλαμβανομένων των : Γενικευμένη Διαταραχή Άγχους (έντονο, διαβρωτικό άγχος), Διαταραχή Πανικού (συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων πανικού), Συγκεκριμένες Φοβίες ( ή ακραίους φόβους), Κοινωνική Φοβία (ή φόβος κοινωνικών περιστατικών), Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Obsessive – Compulsive Disorder OCD, που περιλαμβάνει έμμονες στρεσαρισμένες σκέψεις και καταναγκασμούς για να ανακουφίζουν το στρες) και Μετατραυματική Διαταραχή Στρες ( Post-Traumatic Stress Disorder PTSD, με ένα τραυματικό έναυσμα, ακολουθούμενο με μια επαναληπτική βίωση του συμβάντος, σαν στις εφιαλτικές αναδρομές στο παρελθόν, στη λήθη / αποφυγή στοιχείων που συνδέονται με το γεγονός και της υπερυψωμένης κατάστασης εγρήγορσης.
Άγχος και ορμόνες
Στις γυναίκες, το άγχος είναι ακόμα ένας συνηθισμένος παράγοντας ορμονικών μεταβολών, όπως στις εγκυμονούσες, στις λεχώνες, ή σε αυτές με επικείμενη εμμηνόπαυση. Στην πραγματικότητα, πολλές γυναίκες βιώνουν το περισσότερο άγχος στα χρόνια που πλησιάζουν την εμμηνόπαυση. Και πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν είχαν την εμπειρία του άγχους προηγουμένως! Στις εγκυμονούσες και τις λεχώνες, το άγχος είναι σύνηθες, επίσης, στο 6% αυτών που εγκυμονούν και στο 10% των λεχώνων που βιώνουν μια διαταραχή άγχους της επικείμενης γέννας. Περίπου 10% θα βιώσουν διαταραχές πανικού εγκυμοσύνης και λεχωνιάς ( με τις σχετικές επιθέσεις πανικού), 3-5% θα βιώσουν ιδεοψυχαναγκασμούς((OCD) εγκυμοσύνης ή λεχωνιάς και 9% θα βιώσουν μετατραυματική διαταραχή στρες (PTSD) λεχωνιάς, συνήθως ως επακόλουθο μιας τραυματικής γέννας. Δυστυχώς, λόγω των «μύθων μητρότητας» της κοινωνίας, πολλοί νομίζουν ότι είναι «φυσιολογικό» για τις γυναίκες να είναι αγχωμένες ή να ανησυχούν, έτσι πολλές μητέρες ζουν με αχρείαστο άγχος, που μπορεί να κάνει τη ζωή τους καταθλιπτική. Η αλήθεια είναι ότι το συνεχές άγχος δεν είναι φυσιολογικό και είναι σημαντικό για τις γυναίκες να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα τους ώστε να ψάξουν και να δεχθούν περίθαλψη για να ξεπεράσουν το άγχος και να το θεραπεύσουν.
Άγχος, ορμόνες & ύπνος
Το άγχος συχνά συνδέεται με την αυπνία και άλλα θέματα ύπνου. Και πάλι, είναι ένας φαύλος κύκλος, εφόσον η απώλεια ύπνου συνεχίζει την κορτιζόλη και την αδρεναλίνη στο σώμα που χειροτερεύουν το άγχος και αντιστρόφως. Σύμφωνα με το Διεθνές Ίδρυμα Ύπνου (National Sleep Foundation) οι γυναίκες είναι πιο πιθανές να αναφέρουν θέματα ύπνου, πρωτίστως λόγω των πολλών ορμονικών μετατροπών που βιώνουν προ-εμμηνορρυσιακά, κατά την εγκυμοσύνη και τη λεχωνιά και κατά την επικείμενη εμμηνόπαυση. Μερικές μέρες ή μια βδομάδα πριν την έναρξη της περιόδου της, η γυναίκα μπορεί να ανακαλύψει ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί, ή πιο συχνά να παραμείνει κοιμώμενη. Είναι ξεκάθαρο: Οι γυναίκες είναι πολύ πιο ευάλωτες σε διαταραχές ύπνου κατά τη διάρκεια μεταβολής ορμονών και κάθε μήνα αυτές οι ορμόνες μεταβάλλονται δύο φορές! Πρώτα, υπάρχει μια σταγόνα οιστρογόνου γύρω στη 14η μέρα ή κοντά στην ωορρηξία και μετά η μεγαλύτερη σταγόνα οιστρογόνου και προγεστερόνης συμβαίνει μερικές μέρες πριν μια εβδομάδα από την έναρξη της περιόδου. Αυτό μπορεί τον ύπνο να φαίνεται αδύνατον για τις γυναίκες που είναι ευαίσθητες σε αυτές τις μεταβολές, με άθλιο ύπνο για μια ή περισσότερες βδομάδες κάθε μήνα.
Διάβασε ακόμη:
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για το άγχος
Τι μπορείς να κάνεις για το άγχος;
Δεν χρειάζεται να υποφέρεις, ζώντας με το άγχος. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, εξαιρετικά πετυχημένες. Η «χρυσή τομή» για τη θεραπεία του άγχους είναι ένας συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής αγχολυτικών ( που περιλαμβάνει αντικαταθλιπτικά, που επίσης μειώνουν το άγχος) και ψυχοθεραπείας. Η φαρμακευτική αγωγή συντείνει στην επιδιόρθωση της υπερενεργητικής χημείας του εγκεφάλου ενώ η θεραπεία διδάσκει τεχνικές και επιδεξιότητες για τον χειρισμό καθημερινών συμπτωμάτων. Οι έρευνες δείχνουν ότι οποιαδήποτε από αυτές τις θεραπευτικές αγωγές, από μόνη της, μπορεί να είναι ωφέλιμη.
Γνώρισε καλύτερα την Έλενα Αριστοδήμου μέσω της συνέντευξής της ΕΔΩ
