Γράφει ο Δρ. Στέλιος Ορφανίδης *

Η βασική διερεύνηση της άνοιας γίνεται για να διαπιστωθεί αν ο ασθενής έχει συμπτώματα λόγω άνοιας ή εάν τα συμπτώματα εξαρτώνται από κάποια άλλη πάθηση . Η διερεύνηση διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και περιλαμβάνει τα σημεία που αναφέρονται λεπτομερώς πιο κάτω.

Ιστορικό

Η διερεύνηση βασίζεται πρωτίστως στο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και στην περιγραφή των συμπτωμάτων. Μερικές ερωτήσεις που τίθενται είναι οι εξής:  "Έχετε κάποιο συγγενή πρώτου βαθμού με άνοια στην οικογένειά σας"; "Ποιές ασθένειες πέρασε ο ασθενής στο παρελθόν;". "Ποια ήταν τα  πρώτα συμπτώματα;". "Ποια φάρμακα χρησιμοποιεί ο ασθενής σε καθημερινή βάση;". 

Συνεντεύξεις με τους συγγενείς

Ο/Η σύζυγος, τα παιδιά ή τα αδέλφια συχνά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διερεύνηση της άνοιας. Μπορούν να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τον ασθενή και τη συμπτωματολογία του, ούτως ώστε να καταλήξει ο ιατρός σε μια σωστή διάγνωση.

Αξιολόγηση της σωματικής και ψυχικής υγείας

Περιλαμβάνει μια κλινική εξέταση της καρδίας, των πνευμόνων, της κοιλιακής χώρας και των ζωτικών σημείων, καθώς επίσης και νευρολογική εξέταση. Η αξιολόγηση της ψυχικής υγείας γίνεται στο πλαίσιο της λήψης ιστορικού με την επιπλέον χρήση συγκεκριμένων ερωτηματολογίων όταν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο. 

ΔΙΑΒΑΣΕ: Οστεοπόρωση: Ποιά είναι τα συμπτώματα και πώς θεραπεύεται

Δομημένη αξιολόγηση  της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών λειτουργιών

Αυτή η αξιολόγηση γίνεται κατεξοχήν από εργασιοθεραπευτή, ο οποίος εξετάζει την ικανότητα του ατόμου να αντιμετωπίσει τις διάφορες καθημερινές λειτουργίες (π.χ. μαγείρεμα, ντύσιμο, κανόνες υγιεινής…).

Γνωστικά τεστ

MMSE και Clock test είναι δύο απλές δοκιμασίες που παρέχουν μια κατά προσέγγιση εκτίμηση της μνήμης του ασθενούς και  άλλων γνωστικών ικανοτήτων. Δεν χρειάζεται κάποια προετοιμασία για αυτές τις δοκιμασίες, οι οποίες μπορούν να ολοκληρωθούν μέσα σε περίπου 20 λεπτά.

Η δειγματοληψία αίματος

Μέσα από την ανάλυση του αίματος μπορεί να ανιχνευτούν ή να αποκλειστούν άλλες αιτίες των προβλημάτων του ασθενούς. Αυξημένα επίπεδα ασβεστίου ή ομοκυστεΐνης, καθώς επίσης και η υπολειτουργία του θυρεοειδούς, μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της άνοιας. 

Η απεικόνιση του εγκεφάλου με αξονική τομογραφία

Η αξονική τομογραφία εγκεφάλου γίνεται κατά κύριο λόγο για να εντοπίσει άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων, όπως π.χ. όγκο στον εγκέφαλο, υδροκεφαλία κοκ. Η αξονική τομογραφία εγκεφάλου μπορεί επίσης να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη διάγνωση του σωστού τύπου της άνοιας.

ΔΙΑΒΑΣΕ: Τι είναι η ονυχομυκητίαση και πώς θεραπεύεται

Αν η έρευνα δείχνει ότι ο ασθενής πάσχει από άνοια, θα πρέπει στη συνέχεια να διακριβωθεί για ποιό είδος άνοιας πρόκειται  (π.χ. νόσος του Alzheimer ή άνοια με σωμάτια Lewy). Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς η θεραπεία με επιλεγμένα φάρμακα που πιθανόν να αντισταθμίσουν τα συμπτώματα της άνοιας για κάποιο χρονικό διάστημα, είναι εγκεκριμένα για να δίνονται μόνο σε συγκεκριμένες μορφές άνοιας και όχι σε όλες.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα του ασθενούς είναι δύσκολο να εκτιμηθούν και η βασική διερεύνηση πρέπει να συμπληρωθεί με μια εκτεταμένη διερεύνηση της άνοιας, η οποία περιλαμβάνει: εκτίμηση από νευροψυχολόγο με επιπλέον δοκιμασίες εκτίμησης της γνωστικής λειτουργίας, μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ή/και σπινθηρογράφημα εγκεφάλου, καθώς επίσης ανάλυση δεικτών άνοιας στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

* Ο Δρ. Στέλιος Ορφανίδης (MD, MSc, CCD) είναι ανώτερος επιμελητής γηριατρικής στη Σουηδία και εξειδικεύεται στον τομέα της γηριατρικής και συγκεκριμένα σε ανοϊκές διαταραχές και οστεοπόρωση. Είναι επικεφαλής της κλινικής μνήμης στην περιφέρεια Älvsborg της Νότιας Σουηδίας.