Το παραμύθι σε αντίθεση με την ανάγνωση έχει αμεσότητα και διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο τα προσωδιακά στοιχεία του λόγου (ο ρυθμός, ο τονισμός, ο χρωματισμός, το ύφος, ο τόνος, το ύψος της φωνής, η ροή του λόγου, οι παύσεις κλπ) γιατί βγαίνουν μέσα από αβίαστη εκφώνηση. Στο παραμύθι το παιδί ζει έντονα και έχει προσωπική εκτίμηση της κατάστασης, παρακολουθεί την εξέλιξη και έκβαση του παραμυθιού, γίνεται μέλος του παραμυθιού, συγκεντρώνεται, συνδέεται ψυχικά με τον αφηγητή, πολλές φορές συμμετέχει και ακόμη λύνει απορίες κατά την εξέλιξη του μύθου.

Υπάρχουν διάφορα είδη παραμυθιών. Τα παραμύθια απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους και υπάρχουν διάφορα είδη τους βέβαια, που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας, όπως τα ιστορικά παραμύθια που είναι βασισμένα σε πραγματικά γεγονότα, τα κοινωνικά παραμύθια με κοινωνικά θέματα, τα συμμετοχικά παραμύθια που δημιουργούνται από τον αφηγητή ή και το παιδί. Υπάρχουν επίσης παραμύθια διασκεδαστικά, θεοπλαστικά, περιγραφικά αλλά υπάρχουν ταυτόχρονα και πολλές παραλλάγες των ίδιων παραμυθιών. 

Διάβασε ακόμη: Σπίτι με τα παιδιά: Οδηγός έμπνευσης για γονείς με μωρά και νήπια

Πού εντοπίζεται η μεγάλη αξία και συμβολή του παραμυθιού;

Η προσφορά του παραμυθιού και η μεγάλη του συμβολή στην προσωπική ανάπτυξη, στην εκπαίδευση, στην αγωγή, στην κοινωνική συμπεριφορά και στη συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού είναι πολλαπλή, ανεκτίμητη και ανεπανάληπτη:

Α. Συναισθηματική ωρίμανση:

• Εμπλουτίζεται και ενδυναμώνεται ο ψυχικός κόσμος του παιδιού. Ιδιαίτερα σημαντικός σε αυτή την ενδυνάμωση είναι ο τρόπος αφήγησης ο τόνος, η συναισθηματική επένδυση και το ύφος του αφηγητή. • Εμπεριέχονται στα παραμύθια στοιχεία και χαρακτήρες με τα οποία το παιδί ταυτίζεται. • Το παιδί διαχειρίζεται και εκφράζει ασυνείδητα κομμάτια του ψυχισμού του. • Ακόμα και τα πιο δύσκολα θέματα όπως ο θάνατος, ο χωρισμός, μια ασθένεια αντιμετωπίζονται μέσα από το παραμύθι. • Δοκιμάζονται και δαμάζονται χαοτικές πιέσεις του ασυνειδήτου. Ο Φρόϋντ αναφέρει κάπου ότι το επαναλαμβανόμενο παραμύθι φέρνει στην επιφάνεια ξεχασμένα κομμάτια του ψυχισμού του παιδιού και το βοηθά να τα διαχειριστεί και να τα ξεπεράσει. • Επιτυγχάνεται η επιβεβαίωση (Ο Τζακ που καταφέρνει να σκαρφαλώσει στη φασολιά). • Το παιδί δυναμώνει και συνειδητοποιεί τις πραγματικότητες και πιο εύκολα προετοιμάζεται για αυτές. • Αναπτύσσεται η φαντασία του παιδιού (η πλοκή, οι ήρωες, η εξέλιξη και έκβαση του παραμυθιού είναι ιδιαίτερα βοηθητικά). • Εκτιμάται ότι παρουσιάζεται μεγάλη εξελικτική επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού. Το παραμύθι με τα τρία γουρουνάκια, για παράδειγμα, δείχνει με απλό αλλά ξεκάθαρο τρόπο την εξέλιξη από το άχυρο στο ξύλο, από το ξύλο στην πέτρα αλλά και μεταδίδει στο παιδί την ίδια την εξελικτική του πορεία. Το τρίτο γουρουνάκι ήταν το πιο μεγάλο και σε όγκο και σε ηλικία, γι΄ αυτό και έδειξε σοβαρότητα και πιο ώριμη σκέψη. • Δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να αναγνωρίσει ότι η σκληρή δουλειά, ο προγραμματισμός, οι υγιείς συνήθειες είναι εργαλεία με μεγάλη αξία που θα το βγάλουν από δύσκολες καταστάσεις (π.χ. το παραμύθι Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας).

Διάβασε ακόμη: Τι να κάνεις αν το παιδί σου θέλει να βλέπει συνέχεια τηλεόραση

Β. Κοινωνική συμπεριφορά:

• Υπάρχει μεγάλη διαπλαστική επίδραση (Ο δρόμος της Αρετής και της Κακίας). Καθοδηγείται το παιδί στο δρόμο της αρετής και της σωστής συμπεριφοράς. • Καλιεργούνται και αναπτύσσονται στάσεις και συνήθειες,έτσι το παιδί δεν γίνεται τεμπέλης, είρωνας, ζηλιάρης, μοχθηρός, τσιγγούνης, απάνθρωπος,

• Η αγάπη, η αλληλεγγύη, η συμπαράσταση, η κατανόηση, η αλληλοβοήθεια στην οικογένεα αποκτιούνται από νωρίς μέσα από παραμύθια που δείχνουν αυτή τη δύναμη (Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια που προσπαθούν να ακολουθήσουν τις συμβουλές της μαμάς, Η Κοκκινοσκουφίτσα, το εγγονάκι που φροντίζει τη γιαγιά). • Με το παραμύθι υπάρχει ελπίδα, διαφαίνεται η αισιοδοξία, δίνονται λύσεις σε κοινωνικούς προβληματισμούς. • Οι εμπειρίες των παραμυθιών εμπλουτίζουν την κοινωνική ζωή και συμβάλουν στην κοινωνικοποίηση του παιδιού. • Επιτυγχάνεται υγιής, ανθρώπινη ανάπτυξη και ωρίμανση. • Ενισχύεται και ενδυναμώνεται η αυτοεκτίμηση. • Κατανοούνται οι ιδιαιτερότητες των ανθρώπων πιο εύκολα (Μια μαύρη παπαρούνα ανάμεσα στις κόκκινες παπαρούνες)

• Το παιδί αντιλαμβάνεται ότι οι μεγάλοι παραδέχονται αλλά ότι και οι μικροί έχουν δύναμη. • Αναπτύσσεται σεβασμός προς τους γονείς γιατί τα παραμύθια προβάλλουν τις αρετές τους (π.χ. ο πατέρας προστάτης) και διδάσκεται έτσι η αγάπη και η φροντίδα της οικογένειας. • Ενδυναμώνεται η σχέση με τον γονιό ή τον εκπαιδευτικό. • Η αφήγηση παραμυθιού σε ομάδα ενισχύει το ομαδικό πνεύμα. • Το παιδί αποκτά κοινωνικά ιδανικά και μοντέλο για ιδανική συμπεριφορά.

Διάβασε ακόμη: Τα όρια και όχι η τιμωρία βοηθούν το παιδί στη σχολική του ζωή 

Γ. Προσωπική ανάπτυξη, ευχαρίστηση:

• Συγκινεί πάντοτε τα παιδιά το απρόοπτο, το απρόσμενο, μια άλλη λύση και εξήγηση. • Υπάρχει θετική επίδραση στον χαρακτήρα του παιδιού, που βοηθιέται να κατανοήσει και να ξεπεράσει δικά του προβλήματα. • Εκτιμάται ότι οποιοδήποτε παιδί έχει μεγαλώσει ακούγοντας και διαβάζοντας παραμύθια είναι ιδιαίτερα συνεργάσιμο και κοινωνικό. • Το παιδί απελευθερώνεται από το φόβο (π.χ. ο φόβος της εγκατάλειψης), βγαίνει από δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις, δυναμώνει και γίνεται πιο έτοιμο να αντεπεξέλθει στη ζωή. Αποκτά θάρρος και πίστη στον εαυτό του μέσα από τις λύσεις και δυνατότητες λύσεων που συναντιώνται στα παραμύθια. • Βελτιώνονται πολλές νοητικές λειτουργίες και το παιδί ανακαλύπτει τις δυνατότητες και την ταυτότητά του. • Τα παιδί αρέσκεται να ακούει, αλλά αρέσκεται επίσης να δημιουργεί παραμύθια. • Αναπτύσσεται στο παιδί το αίσθημα της αισιοδοξίας και πίστης στην ύπαρξη δυνάμεων, που θα συνδράμουν στα προβλήματά του. • Γίνεται το παιδί πιο προσγειωμένο, πιο εργατικό και πιο απαιτητικό από τον εαυτό του. • Αναπτύσσεται μεγάλη εκτίμηση στην αξία της οικογένειας και της αγάπης που προσφέρει. Στα όνειρά του το παιδί κυνηγιέται από ζώα. Ο πατέρας ταυτίζεται με τον κυνηγό που είναι πάντα εκεί για να σώσει τον ήρωα. • Το παιδί που έχει μεγαλώσει με τα παραμύθια ζει μια πιο ομαλή και ήρεμη εφηβεία.

Διάβασε ακόμη: Eυχάριστα νέα: Η κυβέρνηση ενισχύει οικονομικά το Μουσείο Παραμυθιού

Δ. Καλλιέργεια στάσεων και δεξιοτήτων:

• Με την κριτική και δημιουργική σκέψη αποκτούνται και ενισχύονται εργαλεία του μυαλού όπως η μνήμη. • Καλλιέργεια της δημιουργικής, κριτικής, θετικής σκέψης. • Ανάπτυξη συστήματος αυτοάμυνας. • Βελτίωση κοινωνικών δεξιοτήτων. • Αναγνώριση αδυναμιών και απόκτηση αυτογνωσίας. • Κακές συνήθειες περιορίζονται. Ακόμη και η στοματική απληστία, βουλιμία σε μεγαλύτερα παιδιά ελέγχεται μέσα από το παραμύθι. • Το παιδί αποκτά ψυχική δύναμη γιατί ταυτίζεται με τους ήρωες.

Ε. Απόκτηση γνώσεων

• Αποκτιούνται αβίαστα γνώσεις. • Επέρχεται φυσική, γλωσσική εξέλιξη και γλωσσική ανάπτυξη. • Βελτιώνεται ο γραπτός λόγος. • Εύκολη μεταφορά από το παραμύθι στη λογοτεχνία. • Με την επιρροή και συμβολή των παραμυθιών το παιδί διδάσκεται εμμέσως. • Δίνονται πολλές ευκαιρίες για να εξαχθούν συμπεράσματα. • Λόγω των πολλών παραλλαγών μπορούν να εισηγηθούν λύσεις σε αδιέξοδα.

Διάβασε ακόμη: «Μια οικογένεια σε περιμένει»: Ώρα για παραμύθι με την Μαρίνα Μιχαηλίδου Καδή (βίντεο)

Εισηγήσεις – συμβουλές σε γονείς και εκπαιδευτικούς

• Ενθαρρύνετε το παιδί να διαβάζει βιβλία. • Διηγηθείτε στο παιδί παραμύθια με δικό σας προσωπικό στυλ. • Διαβάστε στο παιδί σας ευχάριστα παραμύθια το βράδυ πριν κοιμηθεί. • Διαβάστε στο παιδί παραμύθια για ξεκούραση, για επιβράβευση, για διασκέδαση. • Μη διακόπτετε την ανάγνωση ή τη διήγηση για να κάνετε κάτι άλλο. • Όπου κι αν είσαστε ξεκινήστε ένα παραμύθι με το παιδί. • Τολμήστε την αφήγηση γνωστού παραμυθιού με διαφορετικό σενάριο, στυλ, εξέλιξη. • Εμπλουτίστε τα παραμύθια σας με ποιηματάκια, με τραγουδάκια, με αινίγματα, με παύσεις για να δώσετε απαντήσεις στο παιδί. • Το παιδί αρέσκεται να καθοδηγεί. Αφήστε το να καθοδηγεί το παραμύθι που προτιμά. • Μην ελέγχετε το τι κατανόησε το παιδί, αλλά το περιεχόμενο του κειμένου. Συνιστά εισβολή η προσπάθεια ερμηνείας της σκέψης του παιδιού. Αφήστε το παιδί να το απολαύσει. • Μην επιχειρείτε να ερμηνεύσετε τα παραμύθια, καταστρέφετε τη μαγεία τους. • Βάλτε το παραμύθι στα παιδικά πάρτυ σαν μέρος της διασκέδασης και της διαπαιδαγώγησης. • Πηγαίνετε μαζί με το παιδί στο βιβλιοπωλείο. • Αφήστε το παιδί που είναι στην εφηβική ηλικία να επιλέξει μόνο του το παραμύθι του. • Ενθαρρύνετε τα παιδιά να γράφουν παραμύθια. • Δημιουργήστε παραμύθια με τα παιδιά

• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να διηγούνται παραμύθια σε σας ή σε άλλα παιδιά.

Διάβασε ακόμη: Παιδικό παραμύθι «Ο κορωνοϊός»: Μια όμορφη ιστορία γραμμένη με απλά λόγια

Πηγή